Đổi mới, sắp xếp các đơn vị sự nghiệp công lập, bảo đảm tinh gọn, hiệu quả

Thực hiện chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, trong những năm qua, các cấp, các ngành, các địa phương trong tỉnh đã triển khai đổi mới hệ thống tổ chức và quản lý, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của các đơn vị sự nghiệp công lập.

Cán bộ kỹ thuật Viện Nông nghiệp Thanh Hóa kiểm tra chất lượng thương phẩm đông trùng hạ thảo. Ảnh: Nguyễn Lương

Năm 2015, toàn tỉnh có 2.459 đơn vị sự nghiệp công lập thuộc tỉnh quản lý với hơn 60.000 viên chức, người lao động là những trí thức, nhà khoa học, giáo viên, bác sĩ, kỹ sư, công nhân kỹ thuật... đã có những đóng góp to lớn đối với sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng - an ninh của tỉnh. Hệ thống cung ứng dịch vụ sự nghiệp công đã hình thành ở hầu hết các địa bàn, lĩnh vực; mạng lưới cơ sở giáo dục, y tế, văn hóa, thể thao trải rộng đến tận khu vực nông thôn, vùng sâu, vùng xa, địa bàn khó khăn, biên giới, hải đảo; các đơn vị sự nghiệp công lập giữ vai trò chủ đạo, vị trí then chốt trong cung ứng dịch vụ sự nghiệp công và thực hiện chính sách an sinh xã hội trên địa bàn tỉnh.

Tuy nhiên, tổ chức và hoạt động của các đơn vị sự nghiệp công lập vẫn còn nhiều tồn tại, hạn chế, gặp nhiều khó khăn, thách thức chưa đáp ứng được yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh trong tình hình mới, chất lượng dịch vụ công của các đơn vị sự nghiệp công lập chưa đáp ứng được nhu cầu ngày càng cao, đa dạng của người dân trong và ngoài tỉnh, nhất là nhu cầu về dịch vụ giáo dục, y tế, văn hóa và thể dục thể thao. Hệ thống đơn vị sự nghiệp công lập còn cồng kềnh, chồng chéo về nhiệm vụ, chưa tinh gọn và còn nhiều bất cập, hoạt động của một số đơn vị sự nghiệp công lập hiệu quả thấp, thậm chí không hiệu quả và gây lãng phí, số lượng người làm việc trong các đơn vị sự nghiệp công lập ngày càng tăng, nhất là lĩnh vực y tế, giáo dục nhưng chất lượng, hiệu quả hoạt động chưa được nâng cao.

Căn cứ quan điểm chỉ đạo, mục tiêu, các nhiệm vụ và giải pháp chủ yếu tại Nghị quyết số 19-NQ/TW ngày 25-10-2017 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII về tiếp tục đổi mới hệ thống tổ chức và quản lý, nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động của các đơn vị sự nghiệp công lập, Ban Thường vụ Tỉnh ủy đã ban hành Kế hoạch số 102-KH/TU ngày 23-7-2018, UBND tỉnh cũng đã có Kế hoạch số 165/KH-UBND ngày 12-9-2018 để triển khai, thực hiện việc đổi mới, sắp xếp các đơn vị sự nghiệp công lập thuộc tỉnh quản lý, bảo đảm tinh gọn, hiệu quả. Theo chủ trương của Ban Thường vụ Tỉnh ủy, chỉ đạo của UBND tỉnh đến năm 2021, cần thực hiện: Giảm tối thiểu 10% đơn vị sự nghiệp công lập so với năm 2015, tương ứng với 246 đơn vị; giảm 10% biên chế sự nghiệp, tương ứng 6.057 chỉ tiêu hưởng lương từ ngân sách Nhà nước so với năm 2015; phấn đấu có 10% số đơn vị thực hiện tự chủ về tài chính; giảm bình quân 10% chi trực tiếp từ ngân sách Nhà nước cho các đơn vị sự nghiệp công lập so với giai đoạn 2011 - 2015.

Bước vào thực hiện đổi mới, sắp xếp các đơn vị sự nghiệp công lập, bảo đảm tinh gọn, hiệu quả theo tinh thần Nghị quyết số 19-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương, trên địa bàn tỉnh thực sự gặp nhiều khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai do công tác tuyên truyền, phổ biến, quán triệt và chỉ đạo việc thực hiện rà soát, sắp xếp, tổ chức lại bộ máy, tinh giản biên chế và cơ cấu lại đội ngũ cán bộ, viên chức ở một số cơ quan, đơn vị còn chậm; tính chủ động, tích cực trong nghiên cứu, đề xuất các biện pháp đổi mới, sắp xếp các đơn vị sự nghiệp công lập còn hạn chế, chưa được chú trọng. Mặt khác, việc sắp xếp cũng sẽ ảnh hưởng đến quyền lợi về chế độ, chính sách của một bộ phận cán bộ, viên chức. Tuy nhiên, sau hơn hai năm triển khai, với sự quan tâm chỉ đạo của Ban Thường vụ Tỉnh ủy, UBND tỉnh, bằng cách làm chủ động, bài bản và quyết liệt, Thanh Hóa đã đạt kết quả bước đầu tích cực, số lượng các đơn vị sự nghiệp công lập của tỉnh tiếp tục được sắp xếp, giảm theo chiều sâu, trên tinh thần đảm bảo tinh gọn, có cơ cấu hợp lý. Biên chế sự nghiệp đã được tinh giản theo hướng cơ cấu lại đội ngũ viên chức, bố trí theo vị trí việc làm, đồng thời vẫn đảm bảo đủ số lượng người làm việc cho các đơn vị để thực hiện các nhiệm vụ cung ứng dịch vụ.

Nhằm giảm mạnh đầu mối, khắc phục chồng chéo, dàn trải, trùng lắp về chức năng, nhiệm vụ; cơ cấu lại hoặc giải thể các đơn vị sự nghiệp công lập hoạt động không hiệu quả trên địa bàn tỉnh, căn cứ Kế hoạch số 102-KH/TU của Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Kế hoạch số 165/KH-UBND của UBND tỉnh, Sở Nội vụ đã phối hợp với các sở, cơ quan ngang sở, UBND các huyện, thị xã, thành phố, đơn vị sự nghiệp trực thuộc UBND tỉnh và các đơn vị có liên quan tổ chức thực hiện đổi mới, sắp xếp các đơn vị sự nghiệp công lập, bảo đảm tinh gọn, hiệu quả: So với năm 2015 đã thực hiện giảm 236 đơn vị sự nghiệp công lập và 54 đầu mối sự nghiệp.

Trên cơ sở rà soát, đánh giá hiệu quả hoạt động của các trường đại học, cao đẳng, UBND tỉnh đã xây dựng đề án, báo cáo và được Bộ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội quyết định giải thể Trường Cao đẳng Thể dục, Thể thao và Du lịch Thanh Hóa, giảm 1 đơn vị sự nghiệp trực thuộc UBND tỉnh. UBND các huyện, thị xã, thành phố đã thực hiện sắp xếp, tổ chức lại các trung tâm giáo dục thường xuyên, trung tâm dạy nghề trực thuộc thành một đầu mối là trung tâm giáo dục nghề nghiệp - giáo dục thường xuyên; qua đó giảm được 19 đơn vị sự nghiệp. Thực hiện việc giải thể, sáp nhập các trường THPT theo tinh thần Nghị quyết 103/NQ-HĐND ngày 7-12-2017 của HĐND tỉnh, đã giảm 11 trường trực thuộc Sở Giáo dục và Đào tạo. Sắp xếp các trường mầm non, tiểu học, THCS và trường phổ thông có nhiều cấp học theo Nghị quyết 122/2015/NQ-HĐND ngày 17-7-2015 của HĐND tỉnh và Quyết định số 5308/2015/QĐ-UBND ngày 16-12-2015 của UBND tỉnh về quy định sắp xếp các trường mầm non, tiểu học, THCS; giảm 94 đơn vị là các trường mầm non, tiểu học và THCS thuộc các huyện, thị xã, thành phố. Sắp xếp, hợp nhất 5 đơn vị làm nhiệm vụ y tế dự phòng cấp tỉnh để thành lập trung tâm phòng ngừa và kiểm soát dịch bệnh tỉnh Thanh Hóa, theo đó giảm 4 đơn vị sự nghiệp. Thực hiện việc sáp nhập trung tâm dân số - kế hoạch hóa gia đình vào trung tâm y tế các huyện, thị xã, thành phố, đã giảm được 27 đầu mối sự nghiệp trực thuộc Chi cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình. Thực hiện tổ chức tại các đơn vị sự nghiệp công lập trực thuộc UBND các huyện, thị xã, thành phố hoạt động trong lĩnh vực văn hóa, thể thao, du lịch, truyền thanh - truyền hình thành một đầu mối, qua đó sẽ giảm 37 đơn vị sự nghiệp cấp huyện. Trên cơ sở sáp nhập, hợp nhất văn phòng đăng ký quyền sử dụng đất cấp tỉnh, cấp huyện để thành lập văn phòng đăng ký đất đai, trực thuộc Sở Tài nguyên và Môi trường, theo đó giảm 23 đơn vị sự nghiệp công lập cấp huyện. Căn cứ Nghị định số 59/2015/NĐ-CP ngày 18-6-2015 của Chính phủ về hình thức tổ chức quản lý dự án đầu tư xây dựng, năm 2016, Chủ tịch UBND tỉnh đã quyết định thành lập 5 ban quản lý dự án đầu tư xây dựng, trực thuộc UBND tỉnh trên cơ sở tổ chức lại 15 đầu mối đơn vị sự nghiệp công lập; giảm 10 đơn vị sự nghiệp. Trên cơ sở rà soát, đánh giá hoạt động và nhu cầu trong thực hiện nghiên cứu, cung cấp dịch vụ về lĩnh vực nông nghiệp, UBND tỉnh đã trình và được Thủ tướng Chính phủ quyết định tổ chức, sắp xếp lại 7 đơn vị trực thuộc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Thanh Hóa, Sở Khoa học và Công nghệ Thanh Hóa để thành lập Viện Nông nghiệp Thanh Hóa; theo đó giảm 6 đơn vị sự nghiệp;

UBND tỉnh đã quyết định sắp xếp, kiện toàn cơ cấu tổ chức, bộ máy của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, theo đó thực hiện sáp nhập các ban quản lý rừng phòng hộ theo địa bàn quản lý, đã giảm 4 đơn vị sự nghiệp công lập; đồng thời, thực hiện hợp nhất, sáp nhập trạm thú y, trạm khuyến nông và trạm bảo vệ thực vật thành trung tâm dịch vụ nông nghiệp cấp huyện, qua đó đã giảm 54 đầu mối tổ chức sự nghiệp trực thuộc chi cục bảo vệ thực vật và chi cục thú y.

Để đạt được chỉ tiêu giảm 246 đầu mối đơn vị sự nghiệp công lập vào năm 2021, các ngành, các địa phương trong tỉnh cần tiếp tục tập trung sắp xếp, tổ chức lại các đơn vị sự nghiệp công lập thuộc lĩnh vực như: Giáo dục đào tạo, y tế, nông nghiệp, văn hóa, thể thao và du lịch... Đặc biệt, trong lĩnh vực giáo dục và đào tạo, với số lượng trên 2.000 trường học các cấp, việc giải thể, sáp nhập hoặc thành lập trường liên cấp trên địa bàn các huyện, thị xã, thành phố phải gắn với việc thực hiện sáp nhập đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã theo tinh thần Nghị quyết số 18-NQ/TW và Nghị quyết số 37-NQ/TW của Bộ Chính trị về sắp xếp các đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã.

Cùng với việc sắp xếp, đổi mới các đơn vị sự nghiệp công lập, trên cơ sở các quy định của Chính phủ, hướng dẫn của Bộ Nội vụ, chỉ đạo của UBND tỉnh, Sở Nội vụ đã phối hợp với các cơ quan, đơn vị, tham mưu trình Chủ tịch UBND tỉnh phê duyệt vị trí việc làm và khung năng lực của vị trí việc làm của các đơn vị sự nghiệp công lập trực thuộc sở, cơ quan ngang sở, cơ quan trực thuộc UBND tỉnh, trực thuộc UBND cấp huyện và 13 đơn vị sự nghiệp công lập trực thuộc UBND tỉnh. Đồng thời, phê duyệt đề án xác định quy mô giường bệnh, vị trí việc làm, cơ cấu chức danh nghề nghiệp viên chức và số lượng người làm việc của các bệnh viện tuyến tỉnh thực hiện theo cơ chế tự chủ, giai đoạn 2018-2020, gồm 37 bệnh viện tuyến tỉnh, tuyến huyện và vị trí việc làm, cơ cấu chức danh nghề nghiệp viên chức và số lượng người làm việc của 13 đơn vị sự nghiệp công lập trực thuộc UBND tỉnh.

Danh mục vị trí việc làm, khung năng lực và số lượng người làm việc được Chủ tịch UBND tỉnh phê duyệt là cơ sở để thủ trưởng các đơn vị tự quyết định số lượng người làm việc tăng thêm từ nguồn thu của đơn vị, sử dụng và bố trí hợp lý cán bộ, viên chức và người lao động, tăng cường hiệu quả hoạt động của đơn vị. Hiệu quả trong việc xây dựng đề án vị trí việc làm trong các đơn vị sự nghiệp công lập đã mang đến những kết quả quan trọng trong việc tinh giản biên chế, thực hiện giảm 10% biên chế sự nghiệp so với năm 2015 theo đúng tinh thần Nghị quyết số 19-NQ/TW. Năm 2019, UBND tỉnh giao 57.774 biên chế sự nghiệp trong các đơn vị sự nghiệp công lập trực thuộc tỉnh quản lý giảm 2.802 biên chế so với năm 2015.

Với mục tiêu đến năm 2021, giảm 10% biên chế sự nghiệp so với năm 2015, tương ứng 6.057 chỉ tiêu hưởng lương từ ngân sách Nhà nước trong các đơn vị sự nghiệp công lập thuộc tỉnh quản lý. Việc cắt giảm biên chế sự nghiệp hiện nay đang được thực hiện theo các nguyên tắc, định hướng phù hợp, trên cơ sở sắp xếp, tổ chức lại các đơn vị sự nghiệp công lập trực thuộc tỉnh, xây dựng vị trí việc làm, thực hiện theo cơ chế tự chủ và thực hiện tinh giản biên chế của các đơn vị sự nghiệp công lập để xây dựng kế hoạch biên chế sự nghiệp hàng năm đồng thời bảo đảm chỉ tiêu cắt giảm biên chế theo lộ trình quy định.

Qua 2 năm thực hiện Nghị quyết số 19-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương, 4 năm thực hiện Nghị quyết số 39-NQ/TW của Bộ Chính trị, tuy còn nhiều khó khăn trong công tác triển khai, song nhiệm vụ đổi mới, sắp xếp các đơn vị sự nghiệp công lập trực thuộc tỉnh quản lý, bảo đảm tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả đáng ghi nhận, là cơ sở để Thanh Hóa hoàn thành chỉ tiêu đặt ra về giảm số lượng các đơn vị sự nghiệp công lập, giảm biên chế hưởng lương từ ngân sách Nhà nước vào năm 2021. Đây là một nội dung lớn, liên quan đến nhiều ngành, lĩnh vực, cần sự chung tay, phối hợp đồng bộ của các cấp, các ngành trong việc triển khai thực hiện. Vai trò của người đứng đầu, đặc biệt là người đứng đầu trong các đơn vị sự nghiệp công lập cần được phát huy. Trong thời gian tới, Sở Nội vụ tiếp tục phối hợp với các cơ quan, đơn vị tích cực tham mưu thực hiện hiệu quả các nhiệm vụ được Ban Thường vụ Tỉnh ủy và UBND tỉnh giao, bảo đảm theo đúng tinh thần Nghị quyết số 19-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương về tiếp tục đổi mới hệ thống tổ chức và quản lý, nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động của các đơn vị sự nghiệp công lập.

Nguyễn Xuân Thủy

Tỉnh ủy viên, Giám đốc Sở Nội vụ Thanh Hóa