Đổi mới Giải báo chí Trần Mai Ninh: Để người làm báo sáng tạo hơn trên “sân chơi” nghiệp vụ

Giải báo chí Trần Mai Ninh qua hơn 20 lần tổ chức đã trở thành nét đẹp của báo giới xứ Thanh; sự quan tâm, chờ đợi của người cầm bút và công chúng báo chí vào mỗi dịp kỷ niệm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam.

Đồng chí Đỗ Minh Tuấn, Phó Bí thư Tỉnh ủy trao Bằng khen của Chủ tịch UBND tỉnh cho các tác giả đạt giải A. Ảnh: Quốc Hương

Tuy nhiên, khi mà đời sống báo chí không ngừng thay đổi, thì việc tổ chức Giải báo chí Trần Mai Ninh cũng cần phải thay đổi, để vừa đáp ứng yêu cầu, cũng chính là tạo thêm động lực cho người cầm bút tham gia “sân chơi” nghiệp vụ này lao động, sáng tạo.

Với mong muốn đó, mấy năm gần đây Giải báo chí Trần Mai Ninh đã có những thay đổi đáng kể, và mùa giải năm nay tiếp tục thể hiện sự đổi mới mạnh mẽ hơn cả về tác phẩm tham dự cũng như cách tổ chức chấm và xét giải. Theo đó, đối tượng tham gia giải được Hội Nhà báo tỉnh Thanh Hóa mở rộng đến những người làm báo không chuyên ở các ngành, địa phương trong tỉnh; phóng viên, cộng tác viên ở các cơ quan báo chí trên địa bàn cả nước. Việc chấm, thẩm định và xét giải thực hiện theo loại hình và nhóm thể tài báo chí với những tiêu chí riêng, khắt khe hơn, nhằm tạo ra sự cạnh tranh bình đẳng cho các tác giả - tác phẩm, tôn vinh xứng đáng lao động báo chí, sự cống hiến của các tác giả, nhóm tác giả.

Với sự thay đổi đó, Giải báo chí Trần Mai Ninh năm nay đã thu hút số lượng tác phẩm tham dự nhiều nhất - với gần 120 tác phẩm, tăng gần 30 tác phẩm so với mùa giải trước, trong số đó hơn nửa tác phẩm là loạt bài, loạt phóng sự, ký sự, phim tài liệu, thể hiện rõ tâm thế, trách nhiệm, sự công phu của người làm báo và cơ quan báo chí trong việc tham gia giải.

Đề tài và phạm vi mà các tác phẩm khai thác, đề cập tập trung vào nhiều nội dung quan trọng trong công tác cán bộ, kỷ luật - kỷ cương hành chính; công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng; nhiệm vụ phát triển kinh tế của tỉnh và các ngành, địa phương trong tỉnh. Nhiều vấn đề xã hội bức xúc như kinh doanh, sang chiết ga, xăng dầu; bếp ăn công nghiệp, thực phẩm bẩn; mưu sinh phi pháp; hỗn loạn trong khai thác, vận chuyển, kinh doanh các mặt hàng có điều kiện... được đề cập khách quan, kiến nghị giải quyết phù hợp.

Đặc biệt, nhiều tác giả đã “dấn thân”, đi sâu điều tra, phát hiện những “góc khuất”, phanh phui những liên minh bất chính nhằm trục lợi chính sách liên quan đến vấn đề hậu thiên tai, chế độ cho người nghèo, người có công hay là các dự án tái định cư, dự án ảnh hưởng đến sinh kế của số đông người dân... Có những tác phẩm cho thấy người làm báo không hề sợ sệt, nhượng bộ những thế lực “ngầm”, mà theo đến cùng sự việc.

Bên cạnh đó, có những tác phẩm thể hiện được sự công phu từ kịch bản đến tổ chức thực hiện, cho thấy việc “đổ mồ hôi” thực sự của người cầm bút trên trang viết cũng như ở hiện trường, nhất là đối với những loạt phim tài liệu, ký sự truyền hình, phóng sự điều tra trên báo in, báo điện tử...

Một số ký sự chân dung, phóng sự nhân vật có sự đầu tư sâu, chú trọng về ngôn từ, đáp ứng được những yêu cầu của thể loại, từ đó làm nổi bật hơn hình ảnh nhân vật và tác động của nhân vật trong đời sống.

Trong số tác phẩm đoạt giải đã xuất hiện nhiều hơn các tác phẩm ở những thể loại báo chí khó như bình luận, chuyên luận, phóng sự điều tra...

Dẫu vậy, tôn vinh, biểu dương các tác phẩm tốt, chúng ta cũng cần nhìn nhận, chỉ ra những hạn chế trong số tác phẩm tham dự giải năm nay. Đó là có những tác phẩm tiếp cận đề tài khá tốt, nhưng cách thể hiện chưa đạt yêu cầu, nhất là trong cách sử dụng tít bài đối với thể loại báo điện tử; sử dụng tiếng động đối với tác phẩm phát thanh và xử lý hình ảnh trong tác phẩm truyền hình. Một số tác phẩm truyền hình quá trau chuốt về lời bình mà xem nhẹ ngôn ngữ hình ảnh.

Một số thể loại như tin và ảnh báo chí chưa có nhiều tác giả tham gia. Tác phẩm ảnh và tin tham dự giải phần lớn mới là những điều tác giả nhìn thấy và ghi lại, mà chưa có nhiều nhà báo “săn lùng”, lưu lại được những khoảnh khắc đẹp của cuộc sống thường nhật, những vấn đề thời sự được nhiều bạn đọc quan tâm, nhất là những bức ảnh có sức lay động, truyền cảm hứng...

Chỉ ra điều đó với mong muốn được các tác giả, cơ quan báo chí quan tâm hơn nữa để có những tác phẩm xuất sắc tham dự mùa giải năm sau.

Bên cạnh đó, để thu hút nhiều hơn tác phẩm tốt, người cầm bút tâm huyết tham gia “sân chơi” nghiệp vụ này, Hội Nhà báo Thanh Hóa đang nghiên cứu để đổi mới hơn cách tổ chức, trong đó bao gồm cả việc đề nghị tăng giá trị giải thưởng cho tác phẩm đoạt giải.