Nông thôn mới vượt khó với nhiều thành quả

Năm 2022, Trung ương ban hành bộ tiêu chí mới để áp dụng cho xây dựng nông thôn mới (XDNTM), không ít xã có kế hoạch về đích NTM, NTM nâng cao và NTM kiểu mẫu năm 2022 đều “phá sản” bởi nhiều chỉ tiêu và tiêu chí được nâng cao, cần có lộ trình thực hiện. Điển hình nhất là chỉ tiêu quy định tỷ lệ số hộ được dùng nước sạch tập trung, trong khi xây dựng các nhà máy nước, các hệ thống nước sạch này nằm ngoài khả năng cấp xã, thậm chí cấp huyện.

Đồng chí Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lê Đức Giang trao Bằng công nhận và tiền thưởng của tỉnh tới đại diện chính quyền và Nhân dân xã Hoằng Lộc (Hoằng Hóa) đạt chuẩn NTM kiểu mẫu vào tháng 7–2022.

Khó khăn khác ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình XDNTM thời gian qua là quyết định phân bổ vốn hỗ trợ thực hiện Chương trình Mục tiêu quốc gia XDNTM của Trung ương khá chậm, đến nửa sau của năm 2022 mới được triển khai. Trong khi đó, ngân sách tỉnh và các địa phương còn hạn chế nên ảnh hưởng đến việc thực hiện chính sách hỗ trợ XDNTM và Chương trình OCOP đã được HĐND tỉnh thông qua. Tại các địa phương, hoạt động kinh tế bị ảnh hưởng sau thời kỳ đại dịch COVID-19, các chuỗi cung ứng ảnh hưởng nên việc tiêu thụ nông sản và các sản phẩm nông thôn khó khăn, giá vật tư nông nghiệp tăng cao... cũng ảnh hưởng đến nguồn lực huy động cho XDNTM.

Thách thức là vậy, song cấp tỉnh, các ngành, các địa phương và Nhân dân trong tỉnh đã có nhiều nỗ lực để đem lại nhiều thành quả trong XDNTM. Điển hình nhất phải kể đến số thôn, bản đạt chuẩn NTM kiểu mẫu của tỉnh năm 2022 đã vượt kế hoạch đề ra cả năm với 85/60 thôn/bản. Theo Phó chánh Văn phòng Điều phối Chương trình XDNTM tỉnh Bùi Công Anh, sự khác biệt ở các thôn/bản NTM kiểu mẫu năm 2022 là ngoài các tiêu chí “cứng” như hệ thống cơ sở hạ tầng, thu nhập, thì nhiều tiêu chí “mềm” được người dân và các địa phương chú trọng và thực hiện theo chiều sâu. Đó chính là sự tương trợ nhau trong cuộc sống, là tình làng, nghĩa xóm, là phong trào văn hóa, văn nghệ và thể dục - thể thao, là ý thức cộng đồng... Tất cả đang được lan tỏa để xây dựng những vùng quê đáng sống, phát triển các yếu tố nhân văn.

Công tác thẩm định đạt chuẩn NTM được Văn phòng Điều phối Chương trình XDNTM tỉnh tổ chức nghiêm túc từ đầu năm.

Trên bình diện chung, năm 2022, toàn tỉnh có thêm TP Sầm Sơn hoàn thành nhiệm vụ XDNTM, 8 xã được công nhận đạt chuẩn NTM; 18 xã đạt chuẩn NTM nâng cao, 5 xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu... Lũy kế đến nay, Thanh Hóa có 12 đơn vị cấp huyện đạt chuẩn và hoàn thành nhiệm vụ XDNTM, 349 xã (chiếm hơn 74,4%) và 906 thôn/bản đạt chuẩn NTM, 66 xã NTM nâng cao, 10 xã và 290 thôn, bản NTM kiểu mẫu. Cùng với đó, thị xã Bỉm Sơn cũng đang hoàn thiện hồ sơ trình thẩm tra, thẩm định hoàn thành nhiệm vụ XDNTM.

Trong sản xuất, năm 2022, tỉnh Thanh Hóa đề ra chỉ tiêu có 120 sản phẩm OCOP mới, thì đến đầu tháng 12 vừa qua, số sản phẩm đã vượt 14 sản phẩm, chưa kể sẽ có hơn 30 sản phẩm dự kiến sẽ được xét chọn trong những ngày cuối năm 2022. Điều đáng vui mừng là năm 2022, tất cả 27 đơn vị cấp huyện của tỉnh đều có sản phẩm OCOP mới, các sản phẩm phân bố khắp các vùng miền trong tỉnh với đa dạng chủng loại và lĩnh vực sản xuất. Lũy kế đến đầu tháng 12, tỉnh Thanh Hóa đã có 292 sản phẩm OCOP, trong đó 1 sản phẩm 5 sao quốc gia, 56 sản phẩm 4 sao, 235 sản phẩm 3 sao. Với kết quả này, Thanh Hóa đã vươn lên thành địa phương có số sản phẩm OCOP đứng thứ 2 cả nước sau thủ đô Hà Nội và là 1 trong 11 tỉnh, thành phố có sản phẩm OCOP 5 sao quốc gia.

Năm 2022 ghi dấu thành công của Thanh Hóa trong việc xây dựng thôn/bản NTM kiểu mẫu với 76/60 đơn vị theo kế hoạch, ở hầu khắp các vùng miền núi, đồng bằng, ven biển. Trong ảnh: Thôn NTM kiểu mẫu Hoa Trường, xã Hoa Lộc (Hậu Lộc).

Đến nay, Chương trình OCOP đã có nhiều tác động tích cực đến phát triển kinh tế nông thôn, góp phần chuyển đổi từ sản xuất nông nghiệp nhỏ lẻ sang sản xuất theo hướng liên kết chuỗi giá trị. Các sản phẩm OCOP đã được sản xuất theo các tiêu chuẩn, quy chuẩn quy định của chương trình, có truy xuất nguồn gốc và theo nhu cầu thị trường. Phát triển sản phẩm OCOP cũng đã từng bước khơi dậy được tiềm năng đất đai, lợi thế so sánh, đặc biệt là các giá trị văn hóa vùng miền để hình thành những sản phẩm “đa giá trị”, gắn kết giữa phát triển nông nghiệp với dịch vụ và du lịch. Từ đa phần là những sản phẩm nhỏ lẻ, sản xuất và tiêu thụ theo hướng tự phát, sau khi đạt chuẩn OCOP đều đáp ứng được các tiêu chuẩn, được sản xuất theo hướng bảo đảm vệ sinh an toàn thực phẩm, có bao bì nhãn mác, phù hợp với thị hiếu người tiêu dùng. Thông qua phát triển sản phẩm OCOP, nhiều địa phương đã hình thành được các vùng nguyên liệu trồng cây đặc sản, phát triển các nghề nông thôn, đặc biệt là bảo tồn và phát triển nhiều làng nghề truyền thống.

Kết quả XDNTM cũng như sản phẩm OCOP tỉnh Thanh Hóa không còn là số lượng mà đã hướng nhiều đến chất lượng. Kết quả đạt được và những nỗ lực thực hiện Chương trình Mục tiêu quốc gia XDNTM của các cấp, các ngành trong năm 2022 này chính là nền móng, là tiền đề cho XDNTM tỉnh Thanh Hóa những năm tiếp theo.

Bài và ảnh: Lê Đồng