Nghe thanh niên: Mở khóa nguồn lực kiến tạo tương lai

Trong một chỉ đạo tại cuộc đối thoại với thanh niên ngày 24/3 , Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã giao Cổng Thông tin điện tử Chính phủ thiết lập kênh lắng nghe và tiếp thu ý kiến của thanh niên về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Đây không chỉ là một quyết định hành chính thông thường, mà là một bước đi mang tư duy đột phá, mở cánh cửa để trí tuệ trẻ hòa vào mạch chảy lớn của quốc gia trong kỷ nguyên số.

Thủ tướng Phạm Minh Chính và các thanh niên tiêu biểu tại cuộc đối thoại với thanh niên Việt Nam năm 2025 ngày 24/3 - Ảnh VGP/Nhật Bắc

Trong mọi giai đoạn phát triển của lịch sử, thanh niên luôn là lực lượng tiên phong. Họ có sức trẻ, khát vọng và tinh thần dấn thân. Nhưng ở thời đại ngày nay – thời đại của công nghệ và đổi mới – vai trò ấy không chỉ là xung kích mà còn là nguồn lực đổi mới và sáng tạo mạnh mẽ nhất của đất nước.

Trong bài viết mới nhất, Tổng Bí thư Tô Lâm cũng chia sẻ tầm nhìn, khát vọng về xây dựng thế hệ thanh niên Việt Nam bản lĩnh, tiến bộ, xuất sắc về trí tuệ, vượt trội về thể chất và đậm đà bản sắc văn hóa, đủ sức tự tin sánh vai cùng bạn bè quốc tế, góp phần đưa đất nước vươn tới hùng cường và phát triển.

Chúng ta đang chứng kiến một thế hệ thanh niên Việt Nam đầy bản lĩnh và tài năng. Họ không chỉ tiêu dùng công nghệ, mà còn làm chủ công nghệ, tạo ra những sản phẩm hữu ích cho cộng đồng và có sức lan tỏa quốc tế. Họ không chỉ nói về tương lai mà đang góp phần kiến tạo tương lai.

Thực tiễn đã chứng minh điều đó. TS. Nguyễn Trọng Hiếu – nhà khoa học trẻ tại Australia – đang tiên phong trong nghiên cứu công nghệ pin mặt trời hiệu suất cao, mở ra hướng đi mới cho năng lượng tái tạo. Trong nước, Nguyễn Hải Đăng và nhóm sinh viên trẻ đã phát triển thành công phần mềm trí tuệ nhân tạo phát hiện sớm ung thư phổi từ ảnh X-quang, mang lại giá trị thiết thực cho ngành y tế. Nguyễn Hoàng Long, người sáng lập ứng dụng BusMap, đã góp phần giải quyết bài toán giao thông công cộng tại các đô thị lớn thông qua công nghệ số. Trong nông nghiệp, Trần Minh Tiệp và nhóm nghiên cứu tại Học viện Nông nghiệp Việt Nam đã tạo ra chế phẩm sinh học từ vi khuẩn bản địa, góp phần giảm phụ thuộc vào hóa chất và xây dựng một nền nông nghiệp bền vững hơn.

Những gương mặt ấy không hề đơn độc. Họ là đại diện cho hàng ngàn thanh niên đang âm thầm nhưng mạnh mẽ đổi mới trong các phòng thí nghiệm, các doanh nghiệp khởi nghiệp, các không gian công nghệ mở. Họ là lời khẳng định rằng thanh niên Việt Nam hoàn toàn có thể sánh vai với thế giới, nếu được tin tưởng và tạo điều kiện xứng đáng.

Lắng nghe là một bước đi đúng đắn, nhưng lắng nghe thôi thì chưa đủ. Để thanh niên thật sự bứt phá, đất nước cần chủ động kiến tạo môi trường thuận lợi cho họ phát triển. Đó có thể là việc thành lập các quỹ đầu tư mạo hiểm được đồng tài trợ giữa Nhà nước và tư nhân, ưu tiên cho các doanh nghiệp khởi nghiệp do người trẻ dẫn dắt. Đó là việc mở rộng quyền tiếp cận của thanh niên tới các không gian sáng tạo, phòng thí nghiệm hiện đại, cơ sở dữ liệu nghiên cứu và công nghệ. Đó là việc tổ chức các diễn đàn đối thoại định kỳ, nơi người trẻ có thể trình bày ý tưởng, phản biện chính sách và kết nối với các chuyên gia.

Cùng với đó, cần có cơ chế thu hút những người Việt trẻ thành công ở nước ngoài – những nhà khoa học, nhà công nghệ, nhà sáng tạo gốc Việt đang góp mặt ở tuyến đầu của các lĩnh vực mới. Họ là cầu nối giữa Việt Nam và thế giới, là chất xúc tác cho sự chuyển giao tri thức, vốn, kinh nghiệm và lan tỏa cả cảm hứng cống hiến.

Thủ tướng tặng hoa, động viên các đại biểu là người khuyết tật nhưng đã vượt khó, vươn lên trong lao động, học tập - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Bài học phát triển của các quốc gia tiên tiến cho thấy: Đột phá chưa bao giờ đến từ tư duy cũ. Đột phá chỉ đến từ những người dám nghĩ khác, dám làm khác – và lực lượng tiềm năng nhất đó chính là thanh niên. Muốn có đột phá, hãy đặt niềm tin vào thanh niên. Muốn có đột phá, hãy tạo điều kiện để thanh niên được cống hiến, được thử sai, được sửa mình và được bay xa.

Một quốc gia muốn vươn lên không thể thiếu khát vọng. Nhưng khát vọng sẽ chỉ là lời nói, nếu thiếu những thiết chế để khơi thông, thúc đẩy và đồng hành. Chính vì vậy, việc Thủ tướng Chính phủ thường xuyên, định kỳ đối thoại với thanh niên và chỉ đạo thiết lập kênh lắng nghe thanh niên không chỉ là một sáng kiến hành chính, mà còn là một tuyên ngôn: Chúng ta đang bước vào thời kỳ kiến tạo, nơi mỗi người trẻ có thể trở thành tác nhân thay đổi và mỗi ý tưởng mới có thể trở thành động lực phát triển quốc gia.

Hãy lắng nghe thanh niên. Hãy đồng hành cùng thanh niên. Bởi chính họ – với sức trẻ và trí tuệ – sẽ là những người viết tiếp câu chuyện phát triển hùng cường và thịnh vượng của Việt Nam trong thế kỷ 21.

TS. Nguyễn Sĩ Dũng/Theo VGP