Bá Thước đầu tư nâng cấp hệ thống hồ, đập

Trên địa bàn huyện Bá Thước được quy hoạch 191 công trình thủy lợi, trong đó có 167 công trình giao cho Ban Quản lý Khai thác công trình thủy lợi (QLKTCTTL) huyện quản lý; 7 công trình do Công ty TNHH MTV Sông Chu - Chi nhánh thủy lợi Bá Thước quản lý; 1 công trình do Công ty TNHH MTV Sông Chu - Chi nhánh thủy lợi Cẩm Thủy quản lý và 16 danh mục công trình do UBND các xã quản lý.

Hồ Đèn (xã Điền Hạ) đã trữ đủ nước theo thiết kế phục vụ sản xuất vụ mùa năm 2025.

Trong số 167 công trình giao cho Ban QLKTCTTL Bá Thước quản lý, khai thác có 15 trạm bơm tưới, 24 hồ chứa nước, còn lại là đập dâng, phục vụ nước tưới cho trên 5.210ha/năm. Các công trình còn lại do địa phương quản lý, hầu hết được xây dựng từ năm 1984 trở về trước, phần đầu mối được xây dựng, hệ thống kênh mương gần như chưa có, hiện nay nhiều công trình đã xuống cấp, hiệu quả phục vụ sản xuất nông nghiệp hạn chế. Một số đập dâng, hồ chứa, kênh mương bị hư hỏng, xuống cấp nghiêm trọng. Một số công trình thủy lợi vẫn còn đập đất, mương đất như đập Tá Lùn, hồ Bo Thượng, hồ Vạc... gây bất lợi cho sản xuất nông nghiệp.

Bằng nguồn vốn ngân sách Trung ương, tỉnh, những năm gần đây huyện Bá Thước mới được đầu tư cải tạo, nâng cấp một số công trình thủy lợi đã đưa vào sử dụng phát huy hiệu quả phục vụ sản xuất nông nghiệp như: hồ Khuôn, hồ Chun, hồ Tầm (xã Thiết Ống), đập Dòm (xã Thiết Kế), đập mương Ngọc Vịt (xã Lương Nội), đập mương Pát (xã Ban Công), đập Đanh (xã Thành Lâm), đập Đầm Tôm (xã Ái Thượng), đập Bai Váng (xã Điền Trung), đập Sát (xã Ban Công), đập Bai Bả (xã Lũng Niêm), đập Bai Ấm (xã Điền Thượng), hồ, đập Bo Dướn (xã Văn Nho)...

Các tháng đầu năm 2025, huyện Bá Thước tiếp tục đầu tư một số công trình thủy lợi như: đập Hồ Quang, đập mương Kẻo Hiềng, đập mương Leo, đập Bai Lùng, đập mương Mó Sướng... Hiện nay, các đơn vị đang tập trung thi công nâng cấp, sửa chữa các công trình thủy lợi, sớm đưa vào phục vụ sản xuất nông nghiệp.

Với phương châm “Nhà nước và Nhân dân cùng làm”, các xã trên địa bàn đã đầu tư kinh phí, công lao động, vật liệu tại chỗ để làm mới, tu sửa hàng chục công trình thủy lợi; xây kiên cố hàng chục km kênh mương nội đồng, kênh chính các hồ thủy lợi... Hàng năm, huyện, xã đã phát động toàn dân làm thủy lợi nội đồng, nạo vét, khơi thông dòng chảy các tuyến kênh mương, sửa chữa những hư hỏng nhỏ của công trình, đắp bờ vùng, bờ thửa để giữ nước. Ngoài ra, các xã, thôn còn phát huy nội lực thi công các công trình nhỏ như: bai, đập nhỏ tạm thời dâng nước từ dòng chảy sông, suối để tưới hỗ trợ cho hơn 1.000ha cây trồng nông nghiệp.

Để chủ động nguồn nước tưới phục vụ sản xuất và dân sinh, đảm bảo an toàn công trình trước mùa mưa lũ, các tháng vừa qua, các xã, thị trấn và các đơn vị QLKTCTTL phát động Nhân dân nạo vét, khơi thông dòng chảy và phá bỏ các ách tắc; chủ động kiểm tra, gia cố, khắc phục những hư hỏng đảm bảo an toàn công trình... Đến nay, các xã, thị trấn và các đơn vị QLKTCTTL đã huy động cán bộ, công nhân và Nhân dân nạo vét bể hút, bể xả các trạm bơm tưới, kênh mương, khắc phục tạm thời các công trình hư hỏng, xuống cấp bằng vật tư tại chỗ như rọ thép, đá hộc... gia cố những vị trí xung yếu, có nguy cơ sạt lở cao. Chủ động đào sâu và mở rộng cửa vào các bể hút trạm bơm nhằm tăng lượng nư­ớc trong bể; nối dài ống hút một số trạm bơm nhằm chủ động bơm đủ nước cho cây trồng.

Trao đổi với chúng tôi, đồng chí Trương Văn Vinh, Phó Phòng Nông nghiệp và Môi trường huyện Bá Thước, cho biết: Vụ chiêm xuân năm 2025, toàn bộ diện tích 2.379,66ha lúa của huyện đã đủ nước tưới, hiện đã cho thu hoạch, năng suất ước đạt 57,1 tạ/ha. Theo kế hoạch, vụ mùa năm 2025 huyện gieo cấy trên 2.600ha lúa. Các xã có hồ, đập đã chủ động tu sửa, nạo vét kênh mương và xây dựng phương án chống hạn, điều tiết nước tưới hợp lý cho cây trồng sinh trưởng, phát triển. Các đơn vị quản lý công trình thủy lợi đã xây dựng phương án, chuẩn bị vật tư, lực lượng, phương tiện theo phương châm “4 tại chỗ”... ứng phó cụ thể với các sự cố công trình có thể xảy ra; có phương án tích nước hợp lý với từng công trình trong mùa mưa, bão.

Bài và ảnh: Thu Hòa