Điều gì chờ đợi Ukraine sau chuyến thăm Mỹ thất bại của Tổng thống Zelensky?

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky tới thăm Mỹ mà không đạt được bất kỳ kết quả nào, trái lại để lại một điểm nhấn đáng chú ý là màn tranh cãi gay gắt với Tổng thống Donald Trump và Phó Tổng thống J.D. Vance. Không khó hiểu về những khó khăn mà Ukraine và cá nhân Tổng thống Zelensky sẽ phải đối mặt thời gian tới khi không có sự hỗ trợ từ Mỹ.

Thảm họa ngoại giao

Theo Tạp chí Time đánh giá, cộng đồng quốc tế chưa bao giờ chứng kiến một sự việc ngoại giao như vậy diễn ra tại Phòng Bầu dục trước đây. “Theo thông lệ ngoại giao các cuộc hội đàm cấp cao, các nhà lãnh đạo thế giới sẽ mỉm cười trước ống kính máy ảnh và bắt tay nhau trước sự chứng kiến của truyền thông. Những cuộc đàm phán khó khăn thường diễn ra trong phiên họp khép kín, không có máy quay. Nhưng căng thẳng giữa Tổng thống Trump và người đồng cấp Ukraine Zelensky đã bùng nổ trước mắt toàn thế giới”.

Có cùng nhận định trên, kênh truyền hình Mỹ CNN cho rằng, chưa bao giờ có một tổng thống Mỹ nào chỉ trích vị khách của mình như ông Trump đã làm với nhà lãnh đạo Ukraine Zelensky. Tờ báo Anh The Daily Telegraph nhấn mạnh, thời kỳ khó khăn đang chờ đợi Kiev. Trong chuyến thăm Washington của Tổng thống Zelensky, màn tranh cãi gay gắt đã xảy ra công khai giữa ông và Tổng thống Mỹ Trump, thậm chí các bên đã cắt ngắn cuộc hội đàm và hủy bỏ cuộc họp báo mặc dù đã lên lịch từ trước. Những căng thẳng công khai và tiêu cực như vậy trước ống kính truyền thông tại Nhà Trắng có lẽ chưa từng thấy trước đây.

“Điều này vượt xa kịch bản tồi tệ nhất đối với Ukraine... Một thảm họa ngoại giao. Không thể có cách diễn đạt nào khác cho chuyến thăm lần này. Không có bất kỳ một kết quả nào đạt được, chỉ có màn tranh cãi gay gắt giữa hai nhà lãnh đạo”, tờ The Daily Telegraph khẳng định.

Được biết, trong cuộc gặp, nhà lãnh đạo Ukraine Zelensky đã tranh cãi với Tổng thống Donald Trump và Phó Tổng thống J.D. Vance. Phía Mỹ cho rằng, chính quyền Kiev đang đùa giỡn với Thế chiến thứ III; đồng thời, cáo buộc nhà lãnh đạo Ukraine “vô ơn”, nhắc lại số tiền viện trợ tài chính khổng lồ mà Washington đã phân bổ cho Kiev.

Mỹ cắt đứt viện trợ cho Ukraine?

Truyền thông Ukraine cũng có quan điểm tương tự sau chuyến thăm Mỹ của Tổng thống Zelensky. Trang Strana.ua cho rằng, hậu quả đối với Ukraine có thể rất nghiêm trọng. “Tổng thống Zelensky đã bất hòa với đối tác lớn nhất của Kiev và tặng món quà lớn cho Điện Kremlin, vốn luôn mong muốn tước đi viện trợ của Mỹ cho Kiev. Điều này sẽ làm suy yếu sức mạnh của Lực lượng vũ trang Ukraine trên chiến trường và theo đó, sẽ làm xấu đi đáng kể vị thế đàm phán của Ukraine”, ấn phẩm này khẳng định.

Truyền thông Ukraine cho rằng, đây là kịch bản nguy hiểm nhất đối với Kiev, trong đó các hành động quân sự sẽ tiếp tục nhưng không có sự hỗ trợ của Mỹ. Trong khi đó, người đứng đầu bộ phận ngoại giao châu Âu, Kaja Kallas cam kết châu Âu sẽ tăng viện trợ quân sự cho Kiev để tiếp tục chiến đấu. Viết trên mạng xã hội X, bà Kaja Kallas khẳng định, “Ukraine là châu Âu! Chúng tôi ủng hộ Ukraine, đồng thời sẽ tăng cường hỗ trợ cho Ukraine để nước này có thể tiếp tục chiến đấu chống lại kẻ xâm lược”.

Trước đó, Kaja Kallas cũng đưa ra sáng kiến tăng viện trợ quân sự cho Ukraine vào năm 2025, song các nước châu Âu đã không thể nhất trí thông qua kế hoạch này tại cuộc họp của Ngoại trưởng các nước thành viên. Rõ ràng, Liên minh châu Âu (EU) cố gắng duy trì viện trợ quân sự cho Ukraine, nhưng sẽ không có đủ nguồn lực để làm như vậy, ngay trong trong trung hạn. Việc lãnh đạo các nước hàng đầu châu Âu, như Tổng thống Pháp Emmanuel Macron hay Thủ tướng Anh Keir Starmer lần lượt đến thăm Mỹ và thuyết phục Tổng thống Trump trong vấn đề Ukraine cho thấy tình thế khó khăn của châu Âu hiện nay.

Trong khi đó, chính quyền Mỹ đã tuyên bố cắt giảm một số chương trình hỗ trợ cho Ukraine. Theo The Washington Post đưa tin, “Washington đang cân nhắc cắt mọi viện trợ quân sự cho Kiev”.

Thời gian đếm ngược đối với Tổng thống Volodymyr Zelensky?

Giới phân tích Nga đã đưa ra những tiên lượng xấu đối với sự nghiệp chính trị của nhà lãnh đạo Ukraine Volodymyr Zelensky sau căng thẳng với Tổng thống Donald Trump. Theo Fyodor Lukyanov, Tổng Biên tập của Tạp chí “Nước Nga trong các vấn đề toàn cầu”, cho rằng “Ukraine và Tổng thống Zelensky đã được nuông chiều trong 3 năm qua; các nước phương Tây đều thể hiện sự cảm thông và chào đón các đại diện của Ukraine, đặc biệt là chính ông Zelensky. Các nhà ngoại giao, chính trị gia từ Ukraine được phép làm hầu như mọi thứ bởi họ được coi là nạn nhân. Sự dễ dãi đó đã như một trò đùa tàn nhẫn đối với nhà lãnh đạo Ukraine và hiện ông đang phải đối mặt với những thay đổi”.

Tổng thống Mỹ Donald Trump coi cuộc chiến tại Ukraine là một sự phiền toái khó chịu, một mớ hỗn độn mà tất cả những người tham gia đều phải chịu trách nhiệm, đặc biệt là người tiền nhiệm Joe Biden. Thông điệp quan trọng nhất mà Tổng thống Trump muốn truyền tải thông qua màn tranh cãi lịch sử với người đồng cấp Ukraine Zelensky tại Nhà Trắng là: Tôi là người hòa giải; tôi không đứng về phía bất kỳ ai; tôi muốn chiến tranh kết thúc. Đây là một sự thay đổi cơ bản mà có vẻ như Tổng thống Zelensky chưa thể thích nghi.

Theo Fyodor Lukyanov, Tổng thống Zelensky đã phạm phải nhiều sai lầm trong các cuộc đàm phán với Tổng thống Trump - xét cả về phong cách giao tiếp cũng như nội dung lập luận. Sai lầm lớn nhất của ông là chỉ ra điểm yếu của nước Mỹ và nguồn sức mạnh của nước này - vị trí địa lý thuận lợi, cho phép Mỹ tránh xa các “điểm nóng” toàn cầu. Nói điều này với một tổng thống và phó tổng thống đầy tham vọng, đang nỗ lực thúc đẩy chủ trương “Nước Mỹ trên hết”, khôi phục vị thế, ảnh hưởng của Mỹ trên trường quốc tế, tại Phòng Bầu dục, trước giới truyền thông, là một sai lầm chiến lược, trạm vào lòng tự ái của một nhà lãnh đạo vốn đã nổi tiếng với sự khó lường và cứng rắn.

Trong khi đó, Dmitry Suslov, Phó Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Toàn diện châu Âu và Quốc tế tại Trường Kinh tế Cao cấp, cho rằng cuộc đấu khẩu công khai giữa Tổng thống Trump và Tổng thống Zelensky, sự thất bại hoàn toàn của các cuộc đàm phán, sự sụp đổ của thỏa thuận về tài nguyên thiên nhiên và việc ông Zelensky rời Nhà Trắng sớm đã làm tăng mạnh cơ hội giải quyết cuộc chiến ở Ukraine thông qua các cuộc đàm phán giữa Mỹ và Nga.

Đồng thời, theo Dmitry Suslov, thời gian đang đếm ngược đến ngày kết thúc chế độ của Tổng thống Zelensky. Ông Zelensky rõ ràng đã đánh giá thấp quyết tâm của chính quyền Trump trong việc chấm dứt chiến tranh càng nhanh càng tốt và thực tế là Tổng thống Trump không coi đó là tâm điểm của cuộc đấu tranh toàn cầu, mà là một trận chiến khiến Mỹ không thể phân bổ lại nguồn lực của mình cho những mục tiêu chiến lược ưu tiên. Tương tự như vậy, ông Zelensky đã đánh giá quá cao hình ảnh của chính mình, vẫn bị mắc kẹt trong tư duy về cách ông được tiếp đón tại Nhà Trắng dưới thời tiền nhiệm Joe Biden. Giờ đây ông không còn được xem là một nhà lãnh đạo chiến đấu cho toàn bộ phương Tây chống lại “các thế lực của cái ác”, mà theo chính quyền Trump, là một kẻ cơ hội, yêu cầu Mỹ tiếp tục tài trợ cho một cuộc chiến có nguy cơ leo thang thành Thế chiến thứ III.

Logic của Tổng thống Trump rất rõ ràng: Ukraine đang gặp khó trên chiến trường và nếu không có sự hỗ trợ của Mỹ, Ukraine có thể sẽ thua cuộc nhanh hơn và thảm khốc hơn. Do đó, theo Mỹ, ông Zelensky phải chấp nhận các điều khoản giải quyết mà Mỹ đang đàm phán với Nga. Tuy nhiên, việc Ukraine từ chối càng khiến cho chính quyền Trump tin chắc hơn rằng Kiev hiện không có khả năng đàm phán và vẫn là trở ngại cho hòa bình.

Theo Dmitry Suslov, những gì đang xảy ra cũng cực kỳ khó chịu đối với châu Âu. Các nhà lãnh đạo châu Âu có thể sẽ tiếp tục ủng hộ Tổng thống Zelensky và tập hợp để ngăn cản chính quyền Trump. Điều này sẽ tạo ra cấu hình: Nga và Mỹ, với tư cách là các cường quốc có trách nhiệm, đàm phán hòa bình, trong khi châu Âu và Ukraine cố gắng phá vỡ các cuộc đàm phán bằng cách thúc đẩy tiếp tục chiến tranh. Song điều này sẽ làm trầm trọng thêm thái độ vốn đã tiêu cực của ông Trump đối với châu Âu và cuối cùng sẽ loại trừ sự tham gia của Mỹ và các bảo đảm an ninh cho Ukraine theo hình thức mà Tổng thống Pháp Emmanuel Macron và Thủ tướng Anh Keir Starmer đã cố gắng thúc đẩy tại Washington.

Hùng Anh (CTV)