Ngày Thế giới Không Thuốc lá 2023: Chúng ta cần lương thực, không cần thuốc lá

Ngày 31/5/2023, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và các nhà tiên phong về sức khỏe cộng đồng trên khắp thế giới sẽ cùng nhau kỷ niệm Ngày Thế giới Không Thuốc lá (WNTD) với chủ đề là “Chúng ta cần lương thực, không cần thuốc lá”.

Chúng ta cần lương thực, không cần thuốc lá, là thông điệp trọng tâm của Ngày Thế giới Không Thuốc lá 2023. Ảnh: paho.org.

Chiến dịch toàn cầu năm 2023 này nhằm mục đích nâng cao nhận thức về sản xuất cây trồng thay thế, đồng thời khuyến khích họ trồng các loại cây trồng bền vững, bổ dưỡng. Những loại cây trồng này sẽ nuôi sống gia đình họ và hàng triệu người khác trên phạm vi toàn cầu, giúp họ thoát khỏi vòng luẩn quẩn nợ nần chồng chất bởi việc trồng thuốc lá và giúp họ có một môi trường lành mạnh hơn.

Chiến dịch cũng nhằm nâng cao nhận thức về cách ngành công nghiệp thuốc lá can thiệp vào nỗ lực thay thế việc trồng cây thuốc lá bằng cây trồng bền vững, làm gia tăng cuộc khủng hoảng lương thực toàn cầu.

Trồng, sản xuất thuốc lá làm trầm trọng thêm tình trạng mất an ninh lương thực

Cuộc khủng hoảng lương thực ngày càng gia tăng do xung đột và chiến tranh, sự thay đổi khí hậu cũng như các tác động kinh tế và xã hội từ đại dịch COVID-19. Những nguyên nhân như lựa chọn cây trồng cũng có tác động đến cuộc khủng hoảng này và việc trồng cây thuốc lá có thể làm gia tăng tình trạng mất an ninh lương thực.

Ra mắt các mô hình trang trại không thuốc lá ở Kenya. Ảnh: paho.org.

Điều này được WHO chỉ rõ, trên toàn cầu, khoảng 3,5 triệu ha đất được chuyển đổi để trồng thuốc lá mỗi năm và có khoảng 200.000 héc ta rừng trên thế giới đã bị chặt phá để lấy đất trồng thuốc lá hàng năm.

Trồng thuốc lá sử dụng nhiều tài nguyên và đòi hỏi sử dụng nhiều thuốc trừ sâu và phân bón, góp phần làm suy thoái đất.

Đất được sử dụng để trồng thuốc lá sau đó có khả năng trồng các loại cây trồng khác, chẳng hạn như lương thực, vì thuốc lá làm cạn kiệt độ phì nhiêu của đất.

So với các hoạt động nông nghiệp khác như trồng ngô và thậm chí chăn thả gia súc, trồng thuốc lá có tác động phá hủy hệ sinh thái nhiều hơn vì đất trồng thuốc lá dễ bị sa mạc hóa hơn.

Chúng ta cần lương thực, không cần thuốc lá, là thông điệp trọng tâm của Ngày Thế giới Không Thuốc lá 2023. Ảnh: paho.org.

Bất kỳ lợi nhuận nào thu được từ thuốc lá có thể không bù đắp được thiệt hại đối với sản xuất lương thực bền vững ở các nước có thu nhập thấp và trung bình. Trong bối cảnh đó, cần phải thực hiện các biện pháp hợp pháp để giảm trồng thuốc lá và giúp nông dân chuyển sang sản xuất các loại cây lương thực thay thế.

Hỗ trợ tạo sinh kế thay thế

Ngành công nghiệp thuốc lá thường tự quảng cáo là ngành hỗ trợ sinh kế cho nông dân trồng thuốc lá. Điều này khác xa với sự thật. Việc xử lý nhiều thuốc trừ sâu và hóa chất độc hại trong quá trình canh tác thuốc lá đã khiến nhiều nông dân và gia đình của họ hứng chịu bệnh tật. Hơn nữa, các thỏa thuận không công bằng giữa nông dân với các công ty thuốc lá khiến người nông dân trở nên nghèo khó, và trẻ em tham gia vào việc trồng thuốc lá gặp cản trở về quyền được giáo dục và vi phạm nhân quyền.

Ảnh: paho.org.

Đáng chú ý, 9 trong số 10 quốc gia trồng thuốc lá lớn nhất là các nước có thu nhập thấp và trung bình và trong đó có 4 quốc gia là những nước có thu nhập thấp, thiếu lương thực. Do vậy, đất để trồng thuốc lá cần được sử dụng hiệu quả hơn để đạt được Mục tiêu Phát triển Bền vững số 2 của Liên hợp quốc: Không còn nạn đói.

Chiến dịch Ngày Thế giới Không Thuốc lá năm 2023 kêu gọi các chính phủ và các nhà hoạch định chính sách đẩy mạnh việc hoàn thiện pháp luật, xây dựng các chính sách và chiến lược phù hợp, đồng thời tạo điều kiện thị trường cho nông dân trồng thuốc lá chuyển sang trồng cây lương thực để mang lại cuộc sống tốt hơn cho họ và gia đình.

Ảnh: paho.org

Công ước khung của WHO về kiểm soát thuốc lá đưa ra các nguyên tắc và lựa chọn chính sách cụ thể nhằm thúc đẩy các lựa chọn thay thế khả thi về mặt kinh tế cho người lao động, người trồng và người bán thuốc lá (được nêu trong Điều 17) và tăng cường bảo vệ môi trường và sức khỏe của người dân (Điều 18). WHO cho rằng các quốc gia cần tăng cường thực thi các điều khoản này.

Hương Giang (Theo who.int)