Tinh gọn bộ máy: Nhìn từ việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã trên địa bàn tỉnh

Bài 3: Gắn sắp xếp với thu gọn đầu mối, tinh giản biên chế, nâng cao chất lượng hoạt động

Cán bộ xã Thành Tâm (Thạch Thành) thăm HTX chăn nuôi và sản xuất Duy Đạt ở thôn Yên Thịnh. Ảnh: Việt Linh

Yêu cầu đặt ra trong quá trình triển khai sắp xếp các đơn vị hành chính cấp xã theo tinh thần Nghị quyết số 18, Nghị quyết số 37 là phải bảo đảm tính tổng thể, đồng bộ, cách làm phù hợp, chặt chẽ, thận trọng, hiệu quả, chắc chắn; phù hợp với quy hoạch tổng thể, yêu cầu phát triển. Gắn sắp xếp các đơn vị hành chính cấp xã với việc đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả, tinh giản biên chế, cơ cấu lại và nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức, phát huy hiệu quả nguồn lực của Nhà nước và xã hội.

Năm 2019, Thanh Hóa phải tiến hành sắp xếp 66 xã chưa đạt 50% cả 2 tiêu chuẩn về diện tích và dân số, chiếm khoảng 10% tổng số đơn vị của cả nước. Ngoài ra, thực hiện nhiệm vụ phát triển đô thị năm 2019, sẽ tiến hành 26 đề án mở rộng địa giới hành chính, thành lập một số thị trấn, đưa xã lên phường.

Chỉ đạo hội nghị triển khai kế hoạch sắp xếp các đơn vị hành chính cấp xã trên địa bàn tỉnh ngày 20-3-2019, đồng chí Nguyễn Đình Xứng, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh nhấn mạnh, việc sắp xếp các đơn vị hành chính cấp xã là nhiệm vụ chính trị quan trọng trong năm 2019. Thực hiện chủ trương sắp xếp các đơn vị hành chính cấp xã, Tỉnh ủy đã ban hành chỉ thị, UBND tỉnh đã ban hành kế hoạch, phân rõ trách nhiệm từng cơ quan, tổ chức, thực hiện với tinh thần quyết liệt, khẩn trương. Các cấp ủy, chính quyền phải tập trung cao độ cho công tác lãnh đạo, chỉ đạo triển khai và tổ chức sắp xếp các đơn vị hành chính trên địa bàn tỉnh bảo đảm đúng thời gian, lộ trình như kế hoạch. Trước hết, phải làm tốt công tác tư tưởng, tăng cường thông tin, tuyên truyền nhằm tạo sự đồng thuận của toàn hệ thống chính trị, của cán bộ, đảng viên và nhân dân các dân tộc trong tỉnh trong việc sắp xếp các đơn vị hành chính theo tinh thần Nghị quyết số 37–NQ/TW của Bộ Chính trị.

Ngay sau khi UBND tỉnh tổ chức triển khai, quán triệt kế hoạch sắp xếp các đơn vị hành chính cấp xã trên địa bàn tỉnh đến đội ngũ cán bộ chủ chốt, bám sát kế hoạch của tỉnh, các địa phương đã tiến hành triển khai, quán triệt các chỉ thị, kế hoạch của Tỉnh ủy, UBND tỉnh và kế hoạch sắp xếp các đơn vị hành chính cấp xã trên địa bàn địa phương mình. Tìm hiểu tại một số địa phương, chúng tôi nhận thấy, nhìn chung cán bộ, đảng viên, nhân dân đều thống nhất với chủ trương về sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã. Các địa phương đã triển khai họp, thảo luận, thống nhất giao cho UBND xây dựng phương án, xác định rõ các xã, thị trấn bị ảnh hưởng, số lượng cán bộ, công chức, người hoạt động không chuyên trách bị ảnh hưởng. Các cán bộ chủ chốt các xã, thị trấn thuộc diện sáp nhập đều đã quán triệt đầy đủ tinh thần việc sáp nhập các đơn vị hành chính cấp xã, xác định việc sắp xếp, thu gọn các đơn vị hành chính cấp xã sẽ có những xáo trộn nhưng là việc làm cần thiết cho sự phát triển của nhiều địa phương. Trong quá trình triển khai, vấn đề được dư luận quan tâm nhất là việc xây dựng phương án đặt tên cho các xã, thị trấn sau sáp nhập; xem xét, lựa chọn, bố trí được cán bộ tốt, có tâm huyết, có trình độ để phục vụ nhân dân, đồng thời phải có chế độ, chính sách thỏa đáng, hợp lý cho cán bộ dôi dư sau sáp nhập.

Huyện Hoằng Hóa là một trong những đơn vị có số đơn vị hành chính cấp xã nhiều nhất tỉnh, tuy nhiên diện tích tự nhiên của các xã lại rất thấp, tính bình quân chưa được 500 ha/xã. Qua rà soát, có 9 xã chưa đạt 50% cả hai tiêu chuẩn diện tích và dân số, thuộc diện phải sáp nhập (nhiều thứ 2 của tỉnh). Theo tính toán việc sáp nhập sẽ ảnh hưởng đến 14 xã. Đồng chí Lê Xuân Thu, Bí thư Huyện ủy Hoằng Hóa cho biết: Trong việc lựa chọn tên gọi đơn vị hành chính mới sau sáp nhập, xã nào cũng muốn có tên mình vào đó. Ban Thường vụ Huyện ủy đã thảo luận và thống nhất giữ lấy tên Hoằng – vì tên này trong lịch sử là do vua ban. Phương án là xây dựng từ 2-3 tên để đưa ra lấy ý kiến nhân dân lựa chọn, thống nhất.

Việc sắp xếp, giảm đơn vị hành chính cấp xã dẫn đến đội ngũ cán bộ, công chức, người hoạt động không chuyên trách dư ra rất lớn. Thường trực Huyện ủy đã giao cho Ban Tổ chức Huyện ủy, Phòng Nội vụ UBND huyện rà soát lại toàn bộ đội ngũ cán bộ, nghiên cứu phương án sắp xếp. Sau khi Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết 37, huyện đã chủ động có văn bản yêu cầu các xã không tuyển dụng mới và không bổ nhiệm mới cán bộ. Hiện nay một số xã đang thiếu phó bí thư, phó chủ tịch, một số chức danh khác của các đoàn thể, nhưng chúng tôi cũng đang dừng lại chờ ý kiến chỉ đạo của tỉnh, để có hướng bố trí, sắp xếp, điều chuyển cán bộ dôi dư. Đề nghị tỉnh sớm có hướng dẫn thực hiện chế độ, chính sách, ví dụ đối với cán bộ còn 2-3 năm công tác nữa thì có hướng như thế nào? Chẳng hạn về trước tuổi. Còn số cán bộ trẻ thì phải tính toán bố trí sắp xếp hợp lý. Thường trực Huyện ủy đã giao cho Ban Tổ chức Huyện ủy, các ngành nắm bắt tình hình, dư luận xã hội, tư tưởng, tâm trạng của cán bộ, công chức, nhân dân ở các xã sáp nhập. Công việc sắp xếp đơn vị hành chính là việc khó, tuy nhiên huyện quyết tâm sẽ thực hiện đúng chủ trương, chỉ đạo của Trung ương, của tỉnh, giảm bớt số xã, thu gọn đầu mối gắn với cơ cấu lại đội ngũ cán bộ, công chức.

Đối với huyện Thọ Xuân, theo đồng chí Nguyễn Văn Hùng, Bí thư Huyện ủy cho biết: Thực hiện sáp nhập 12 xã và 1 thị trấn chưa đạt 50% cả hai tiêu chuẩn dân số và diện tích, có liên quan đến 19 xã khác bên cạnh. Tổng số cán bộ ảnh hưởng lên đến 231 cán bộ, công chức (chưa tính đến 207 người hoạt động không chuyên trách. Trong quá trình thực hiện, huyện đã dừng việc bổ nhiệm, giới thiệu cán bộ ứng cử. Đối với các xã thiếu bí thư, chủ tịch, đang giao phụ trách, kể cả MTTQ vừa tổ chức đại hội còn thiếu nhân sự thì cũng mới chỉ giao kiêm nhiệm. Huyện sẽ tập trung chỉ đạo thực hiện các bước tiếp theo theo quy trình mà Tỉnh ủy, UBND chỉ đạo.

Theo phương án sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã của huyện Hà Trung, sau khi sáp nhập, từ 25 đơn vị hành chính sẽ giảm còn 17 đơn vị hành chính. Đồng chí Nguyễn Văn Tuấn, Phó Bí thư Huyện ủy, Chủ tịch UBND huyện cho biết: Theo tính toán, số cán bộ, công chức dôi dư sau sáp nhập là 157 người, trong đó cán bộ có 81 người, công chức có 76 người. Tính đến năm 2021, số cán bộ nghỉ hưu đúng tuổi là 43 người, trong đó cán bộ là 29 người, công chức là 14 người. Thực hiện chỉ thị của Tỉnh ủy và kế hoạch của UBND tỉnh, huyện cũng đã dừng tiếp nhận, bổ nhiệm cán bộ, công chức, việc này sẽ góp phần giảm bớt khó khăn khi sắp xếp, điều chuyển cán bộ, công chức sau khi sắp xếp, sáp nhập xã. Khi thảo luận trong Ban Thường vụ Huyện ủy và với các xã thì băn khoăn, khó khăn nhất là công tác tổ chức cán bộ sau khi sáp nhập. Rất mong sớm được sự chỉ đạo của Tỉnh ủy, UBND tỉnh, để khi sáp nhập, các huyện, các xã sẽ ổn định tình hình. Huyện Hà Trung sẽ cố gắng chỉ đạo sáp nhập và thực hiện theo đúng chỉ thị, kế hoạch của Tỉnh ủy, UBND tỉnh.

Hà Dương là một trong những xã của huyện Hà Trung sẽ triển khai sáp nhập trong năm 2019. Đồng chí Đỗ Văn Vượng, Phó Bí thư, Chủ tịch UBND xã Hà Dương cho biết: Theo phương án đã xây dựng, xã Hà Dương sẽ sáp nhập với các xã Hà Vân, Hà Thanh thành xã Hoạt Giang. Đến nay xã Hà Dương đã thành lập ban chỉ đạo, xây dựng kế hoạch, tổ chức hội nghị triển khai kế hoạch, phương án sáp nhập xã. Trong kế hoạch đã xác định các mốc thời gian rất cụ thể bảo đảm cho các bước được thực hiện đúng trình tự, thủ tục, thời gian quy định. Tuy nhiên quá trình triển khai thực hiện kế hoạch này, qua nắm bắt tư tưởng, dư luận của cán bộ, đảng viên và nhân dân trong xã cũng có những băn khoăn, tâm tư, như địa bàn mở rộng, xa hơn, việc quản lý địa bàn, đi cơ sở của cán bộ, công chức sẽ khó khăn hơn. 3 xã sáp nhập thì số cán bộ, công chức dôi dư khá nhiều, vậy bố trí, sắp xếp như thế nào để bảo đảm được việc làm của anh em. Vừa qua, thực hiện việc sáp nhập thôn, tổ dân phố, cấp trên chậm ban hành các chính sách đối với đội ngũ bí thư chi bộ, trưởng thôn..., đề nghị cấp trên cần sớm có văn bản hướng dẫn. Rồi cơ sở vật chất vừa được xây dựng theo chương trình xây dựng nông thôn mới, nếu sau khi sáp nhập thấy quy mô không phù hợp (như hội trường, nhà văn hóa...) không sử dụng được thì sẽ rất lãng phí.

Trao đổi trực tiếp với một số cán bộ, đảng viên và người dân thôn Cao Lũng, xã Hà Dương, chúng tôi cũng cảm nhận được những băn khoăn, tâm tư của bà con. Bác Đỗ Văn Hưng, bí thư chi bộ thôn Cao Lũng cho biết: Thôn Cao Lũng có 481 hộ, 1.782 nhân khẩu, 57 đảng viên. Cán bộ, đảng viên và nhân dân Cao Lũng đều ủng hộ, đồng tình, nhất trí với chủ trương sáp nhập thôn, xã, nhằm tinh gọn bộ máy. Song bên cạnh đó cũng có những tâm tư là việc đi lại, đến trụ sở xã mới để giải quyết các thủ tục hành chính của bà con nhân dân phải đi xa hơn. Với việc sáp nhập 3 xã thành một, đổi tên xã, ước tính dân số của xã mới là hơn 1 vạn dân. Bà con có phải làm lại các giấy tờ liên quan đến thủ tục hành chính không? Nếu phải làm lại, mất thêm chi phí, mong được Nhà nước tạo điều kiện chia sẻ. Ruộng đất sau khi sáp nhập thì có phải chia lại không? Vì vậy, chúng tôi rất mong cấp trên sớm có những hướng dẫn, trả lời cụ thể, tạo thuận lợi cho người dân, để cho bà con yên tâm.

Việt Linh - Phan Nga

Bài cuối: Phải làm thật tốt công tác tư tưởng, tạo sự đồng thuận cao.