Sống trong nền kinh tế tri thức, với sự bùng nổ của khoa học công nghệ và hội nhập mạnh mẽ như hiện nay, giá trị của mỗi cá nhân càng được khẳng định thì vai trò của sự học càng trở nên quan trọng. Vì vậy, xây dựng XHHT trở thành xu hướng tất yếu của thời đại mới. Việt Nam vốn có truyền thống hiếu học, con người chuộng sự học và ham hiểu biết. Song, do nhiều yếu tố khách quan nên mục tiêu của việc học và đối tượng học có sự biến động ở mỗi giai đoạn lịch sử.
Ngay sau cách mạng tháng Tám 1945, với mong muốn của Bác là “dân ta ai cũng được học hành”, phong trào bình dân học vụ đã diễn ra sôi nổi, mạnh mẽ trên khắp cả nước. Thực hiện phong trào này, Thanh Hóa là địa phương xóa xong nạn mù chữ từ rất sớm. Những năm 1960 dấy lên phong trào bổ túc văn hóa với những nội dung đa dạng, phong phú, từ công sở đến các hợp tác xã, từ thành thị đến nông thôn, từ nhà máy đến ruộng đồng, cán bộ, thanh niên, nhân dân các dân tộc tỉnh Thanh Hóa thi đua đi học các lớp bổ túc văn hóa. Nhiều khẩu hiệu, phương châm được đưa ra để thực hiện như “Một hội đồng hai nhiệm vụ”, “Nhà trường là một lực lượng sản xuất”, “con gà học phí”, “điểm 10 hạ máy bay mỹ”…
Đến tháng 12-1997, toàn tỉnh có 100% xã, phường, thị trấn; 25/27 huyện đạt chuẩn quốc gia về phổ cập giáo dục tiểu học – xóa mù chữ. Năm 2004 Thanh Hóa được Bộ Giáo dục và Đào tạo công nhận hoàn thành phổ cập giáo dục tiểu học đúng độ tuổi… Kết quả này đã góp phần “ươm mầm” và là tiền đề quan trọng cho việc xây dựng XHHT sau này.
Có thể thấy, mấy chục năm qua, dưới sự lãnh đạo của Đảng, mục tiêu quan trọng và cuối cùng của giáo dục Việt Nam là xây dựng nền giáo dục thật sự của dân, do dân và vì dân. Trong đó có việc “Đẩy mạnh xây dựng XHHT, tạo cơ hội và điều kiện cho mọi công dân được HTSĐ” (Cương lĩnh xây dựng đất nước - bổ sung, phát triển năm 2011). Và, trong sự phát triển, Đảng luôn coi trọng xây dựng con người mới “vừa hồng, vừa chuyên” thông qua giáo dục đạo đức, lối sống, tính nhân văn đậm bản sắc dân tộc; khuyến khích việc HTTX, HTSĐ để mỗi cá nhân tự hoàn thiện và nâng cao chất lượng cuộc sống cho bản thân, gia đình và xã hội.
Bước sang thời kỳ mới, nhằm thực hiện chủ trương xây dựng cả nước trở thành một XHHT, Thanh Hóa tiếp tục phát triển giáo dục thường xuyên mà tiền thân là phong trào BDHV. Theo đó, cùng với việc củng cố và mở rộng hệ thống giáo dục chính quy, tỉnh đã đưa ra nhiều chủ trương, quyết sách cho mục tiêu thúc đẩy HTTX, HTSĐ trong mỗi người dân. Từ năm 2001, UBND tỉnh đã ban hành “Đề án xây dựng XHHT và phát triển trung tâm học tập cộng đồng (TTHTCĐ) ở Thanh Hóa giai đoạn 2001- 2010”. Ngày 23-8-2012, Ban Thường vụ Tỉnh ủy ban hành Nghị quyết số 06- NQ/TU về “Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng trong việc xây dựng XHHT trên địa bàn tỉnh, giai đoạn 2012-2020”; UBND tỉnh ban hành Quyết định 1666/2012/QĐ- UBND phê duyệt “Đề án xây dựng XHHT tỉnh Thanh Hóa đến năm 2020”…
Nếu xét về thời gian, tại thời điểm năm 2012, Thanh Hóa là tỉnh duy nhất trong cả nước có Nghị quyết của Ban Thường vụ Tỉnh ủy và các Quyết định của UBND tỉnh về xây dựng XHHT giai đoạn 2012- 2020, bởi đến đầu năm 2013, Thủ tướng Chính phủ mới ban hành Quyết định 89/2013/QĐ-TTg phê duyệt “Đề án xây dựng XHHT giai đoạn 2012- 2020”. Tháng 6-2022, UBND tỉnh tiếp tục ban hành Kế hoạch số 173/KH-UBND thực hiện Quyết định số 387/QĐ-TTg, ngày 25-3-2022 của Thủ tướng Chính phủ và Kế hoạch số 123/KH-KHVN, ngày 14-4-2022 của Hội Khuyến học Việt Nam thực hiện Chương trình “Đẩy mạnh phong trào HTSĐ trong gia đình, dòng họ, cộng đồng, đơn vị giai đoạn 2021-2030”… Điều này cho thấy sự quan tâm đặc biệt của cấp ủy, chính quyền các cấp đối sự phong trào học tập của Nhân dân. Đây cũng chính là tiền đề, là động lực quan trọng để thúc đẩy mọi sự phát triển trong đời sống xã hội.
Để không ngừng đẩy mạnh phong trào HTTX, HTSĐ, mới đây UBND tỉnh ban hành Kế hoạch số 231/KH-UBND về việc tổ chức Tuần lễ hưởng ứng HTSĐ năm 2022 trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa với chủ đề “Thúc đẩy chuyển đổi số phục vụ cho học tập suốt đời sau đại dịch COVID-19”. Thực hiện kế hoạch này, từ ngày 1 đến 7-10-2022 các địa phương trong tỉnh đã tổ chức phát động hưởng ứng tuần lễ gắn với khai giảng TTHTCĐ năm học 2022-2023 với nhiều nội dung quan trọng như, tuyên truyền về vai trò, ý nghĩa của HTTX, HTSĐ; tầm quan trọng của chuyển đổi số trong HTTX, HTSĐ; khuyến khích đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động dạy và học trong các nhà trường và hoạt động thư viện, TTHTCĐ; khuyến khích các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực công nghệ thông tin đồng hành, tài trợ cho các tổ chức, cơ sở giáo dục triển khai các lớp tập huấn, hướng dẫn kỹ năng tìm kiếm, khai thác, sử dụng thông tin trên mạng Internet một cách an toàn, hiệu quả…
Trong xây dựng XHHT, thúc đẩy HTTX, HTSĐ, sự hình thành và phát triển các TTHTCĐ đóng vai trò hết sức quan trọng, góp phần tích cực vào việc thực hiện các nhiệm vụ kinh tế, chính trị của mỗi địa phương… Theo đánh giá của Hội Khuyến học tỉnh, những năm qua, TTHTCĐ ở xã, phường, thị trấn có sự phát triển vượt bậc. Cụ thể, năm 2001 toàn tỉnh mới có 10 TTHTCĐ, đến tháng 7-2007, 100% xã, phường, thị trấn trong tỉnh thành lập TTHTCĐ.
Những năm gần đây, bình quân mỗi năm các trung tâm mở được trên 15.000 lớp học, thu hút cả triệu lượt người tham gia. Tính riêng từ tháng 10-2021 đến nay, các trung tâm đã mở được 8.790 lớp với số người tham gia học tập là 837.693 lượt người. Trong đó, nhóm thông tin về chính trị, thời sự, nghị quyết của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, quy định của địa phương (tỉnh, huyện, xã, thôn...) mở được 3.401 lớp, với 328.890 lượt người tham gia học tập. Nhóm chuyển giao kỹ thuật, công nghệ mới về trồng trọt, chăn nuôi, cách tổ chức sản xuất mới phòng tránh bệnh cho người, cho cây trồng, gia súc, gia cầm; chuyển dịch cơ cấu kinh tế ở địa phương mở được 2.423 lớp, với 218.416 lượt người tham gia học tập. Nhóm dạy nghề tạo việc làm mở được 554 lớp với 39.526 lượt người tham gia học tập…
Bên cạnh việc học tập tại TTHTCĐ, phong trào học tập đạt trình độ chuẩn hoặc trên chuẩn của cán bộ, công chức, viên chức tại các cơ sở giáo dục chính quy ngày càng mở rộng. Đơn cử như thời gian qua, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã tổ chức cho 202 cán bộ, công chức đi đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn, lý luận chính trị, bồi dưỡng kiến thức quốc phòng; Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tập trung chỉ đạo thực hiện hiệu quả Đề án “Đẩy mạnh HTSĐ trong các thư viện, bảo tàng, nhà văn hóa, câu lạc bộ” theo kế hoạch của UBND tỉnh; đầu tư cơ sở vật chất cho bảo tàng, thư viện, nhà văn hóa đáp ứng với nhu cầu học tập và hoạt động của người dân. Trong khối các doanh nghiệp, nhiều lãnh đạo chủ chốt có trình độ đại học hay thạc sỹ hằng năm vẫn tiếp tục tham gia các khóa đào tạo ngắn hạn và dài hạn về các nội dung như Giám đốc điều hành doanh nghiệp; trình độ quản lý doanh nghiệp; kiến thức về hội nhập kinh tế quốc tế, quản trị kinh doanh, quản trị nhân sự, quản trị bán hàng, quản trị marketting do Chi nhánh Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) tại Thanh Hóa tổ chức. Các khoa học này đã giúp đội ngũ doanh nhân, người quản lý doanh nghiệp cập nhật thông tin một cách mới nhất, nhanh nhất, kịp thời nhất, qua đó, nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh, năng lực cạnh tranh trên thị trường.
Ngoài ra, các hình thức học tập qua internet, đài truyền hình, qua sách báo ở các thư viện, tủ sách, bưu điện văn hóa xã... cũng đang phát triển. Ở nhiều địa phương, có thể thấy nhà nhà tham gia học tập, người người tham gia học tập. Nhiều người, nhiều gia đình đã nhận ra việc học tập và HTSĐ sẽ là “chìa khóa” cho mọi thành công, là yếu tố cơ bản để thoát nghèo bền vững và làm giàu. Muốn xây dựng thành công XHHT, trong đó mọi người dân phải được tham gia học tập ở mọi hình thức và theo mọi hoàn cảnh.
Tuy nhiên, để sự học này được bền vững ngoài ý thức, trách nhiệm của mỗi người dân, sự vào cuộc của cấp ủy chính quyền các cấp, thì sự vào cuộc trách nhiệm, nghĩa tình của các doanh nghiệp, các nhà hảo tâm trong tỉnh và trong nước là hết sức quan trọng. Những năm qua, Thanh Hóa đã ghi nhận sự đóng góp của rất nhiều tập thể, cá nhân trong và ngoài tỉnh đóng góp hàng trăm tỷ đồng hỗ trợ cơ sở vật chất, trường lớp, trang thiết bị học tập cho sự nghiệp giáo dục, cho phong trào HTTX, HTSĐ của người dân… Tiêu biểu như gia đình Giáo sư Lê Viết Ly mỗi năm cấp học bổng cho học sinh, sinh viên khoảng 1 tỷ đồng; gia đình ông Nguyễn Đan Quế gần 7 tỷ đồng, Viettel Thanh Hoá mỗi năm ủng hộ trên 1 tỷ đồng…
Có thể khẳng định, phong trào xây dựng XHHT, HTTX, HTSĐ tại Thanh Hóa đang chuyển dần từ phong trào bề nổi để đi vào chiều sâu, khi mỗi tổ chức, cá nhân, mỗi gia đình, dòng họ, khu dân cư ngày càng nhận thức rõ hơn trách nhiệm của mình. Tuy nhiên, trong giai đoạn tới, để cả xã hội trở thành một trường học lớn thì mỗi người dân, mỗi tổ chức, đơn vị phải nhận thức sâu sắc rằng, nhu cầu học thường xuyên ở mỗi con người và việc học suốt đời, học không mệt mỏi cũng thiết yếu như hơi thở cuộc sống. Có như vậy, ý nghĩa của sự học mới “chuyển hóa” thành giá trị vật chất tác động lên sự phát triển, góp phần xây dựng quê hướng, đất nước ngày càng văn minh, hiện đại.
Nội dung: Phong Sắc
Ảnh: PV & TL
Đồ Họa: Phạm Nam
Built with Shorthand