Thủ tướng Phạm Văn Đồng nhấn mạnh Hồ Chủ tịch là người Việt Nam, Việt Nam hơn người Việt Nam nào hết. Ba từ “người Việt Nam” là nói đến cốt cách, tâm hồn, trí tuệ, bản lĩnh, ý chí, khí phách, tinh thần Việt. Người là hình ảnh, tinh hoa và khí phách của dân tộc, lương tâm của thời đại. Tên Người - Hồ Chí Minh đẹp nhất suốt 135 năm qua, và chắc chắn còn tỏa sáng mãi về sau. Người là con người cần thiết, xuất hiện đúng lúc, đúng yêu cầu của lịch sử với những tư tưởng và ý kiến đúng. Người đã làm ra lịch sử.

Điếu văn của Ban Chấp hành Trung ương Đảng Lao động Việt Nam khẳng định: Dân tộc ta, Nhân dân ta, non sông đất nước ta đã sinh ra Hồ Chủ tịch, người Anh hùng dân tộc vĩ đại, và chính Người đã làm rạng rỡ dân tộc ta, Nhân dân ta và non sông đất nước ta. Người đã cống hiến trọn đời mình cho sự nghiệp cách mạng của Nhân dân ta và nhân dân thế giới. Người đã trải qua một cuộc đời oanh liệt, đầy gian khổ hy sinh, vô cùng cao thượng và phong phú, vô cùng trong sáng và đẹp đẽ. Người sáng lập, lãnh đạo và rèn luyện Đảng ta; khai sinh và xây dựng nền Cộng hòa dân chủ Việt Nam và Mặt trận dân tộc thống nhất; là người cha thân yêu của các lực lượng vũ trang Nhân dân Việt Nam. Người là linh hồn, là ngọn cờ chói lọi, lãnh đạo toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta đoàn kết một lòng, chiến đấu anh dũng, viết nên những trang sử vẻ vang nhất của Tổ quốc ta.

Trang sử đầu tiên in đậm dấu ấn “pho lịch sử bằng vàng của Đảng”, thấm sâu vào lịch sử dân tộc là trong đêm dài nô lệ, Hồ Chí Minh đã đem chủ nghĩa Mác - Lênin soi sáng con đường đấu tranh của dân tộc, động viên và phát huy đến cao độ những lực lượng vô cùng to lớn của dân ta. Người tiếp sức cho dòng chảy của lịch sử hàng ngàn năm dựng nước và giữ nước của cha ông, kế thừa và phát huy cao độ lòng yêu nước của dân ta, nâng chủ nghĩa yêu nước Việt Nam lên một trình độ mới, chất lượng mới, đó là từ yêu nước đấu tranh cho độc lập tự do đến yêu nước gắn với chủ nghĩa xã hội. Hồ Chí Minh đã truyền cảm hứng và năng lượng mới cho dân tộc Việt Nam, chấm dứt ở Việt Nam nỗi nhục nô lệ và “nỗi buồn nhược tiểu”. Người trang bị cho mỗi con Lạc cháu Hồng niềm tự tin khả năng “đào núi và lấp biển, quyết chí ắt làm nên”. Cả dân tộc “rũ bùn đứng dậy sáng lòa”, từ thân phận nô lệ trở thành người tự do, làm chủ đất nước, làm chủ xã hội, làm chủ bản thân, hoàn toàn có quyền hưởng tự do và độc lập và đủ khả năng để giữ vững quyền tự do và độc lập ấy. Đi dưới ngọn cờ Hồ Chí Minh, cả dân tộc “thà hy sinh tất cả chứ nhất định không chịu mất nước, nhất định không chịu làm nô lệ. Không có gì quý hơn độc lập, tự do!”.

Hồ Chí Minh sớm chuyển tải một thông điệp về sự vươn mình của dân tộc. Ngay sau khi khai sinh chế độ mới Dân chủ Cộng hòa, Người nói rõ khát vọng xây dựng lại cơ đồ mà tổ tiên đã để lại, làm cho Việt Nam trở nên tươi đẹp, theo kịp các nước khác trên hoàn cầu, bước tới đài vinh quang để sánh vai với các cường quốc năm châu. Trong tư duy và tầm nhìn của Người, chiến tranh có thể kéo dài 5 năm, 10 năm, 20 năm hoặc lâu hơn nữa, nhưng rồi sẽ qua đi, chúng ta nhất định thắng lợi, đó là một điều chắc chắn. Điều quan trọng có ý nghĩa nhất là kiến thiết lại đất nước đẹp đẽ, đàng hoàng hơn trước chiến tranh.

Hồ Chí Minh là người Việt Nam đẹp nhất bởi cả cuộc đời Người chỉ có một sự ham muốn, ham muốn tột bậc là làm sao cho nước ta được hoàn toàn độc lập, dân ta được hoàn toàn tự do, đồng bào ai cũng có cơm ăn áo mặc, ai cũng được học hành. Khát vọng cháy bỏng của Người là làm cho người nghèo thì đủ ăn, người đủ ăn thì khá giàu, người khá giàu thì giàu thêm; ai cũng biết đoàn kết, yêu nước; làm cho dân giàu, nước mạnh, đồng bào sung sướng, đời sống vật chất và tinh thần của Nhân dân không ngừng được cải thiện và nâng cao.

Nước Nam đẹp nhất có tên Cụ Hồ vì tư tưởng của Người là vì dân và do dân. Người sinh ra từ Nhân dân, sống giữa lòng dân và cuối đời lại muốn về với Nhân dân, làm bạn với các cụ già hái củi, em trẻ chăn trâu, không dính líu gì với vòng danh lợi. Với Người, được phục vụ Nhân dân, đem lại độc lập, tự do, hạnh phúc cho Nhân dân là điều thiêng liêng, quý giá nhất. Người không có một cái gì riêng cho mình. Trên ngực áo Người không có một tấm huân chương, nhưng dưới làn áo mỏng có một trái tim lớn “nâng niu tất cả chỉ quên mình”. Suốt đời Người phục vụ Tổ quốc, phục vụ cách mạng, phục vụ Nhân dân. Đến khi phải từ biệt thế giới này, Người không có điều gì phải hối hận, chỉ tiếc là không được phục vụ lâu hơn nữa, nhiều hơn nữa. Một trái tim lớn ngừng đập, nhưng chủ nghĩa nhân văn tỏa sáng mãi về sau.

Nhân loại khẳng định Người là số ít trong các nhân vật của lịch sử đã trở thành một bộ phận của huyền thoại ngay khi còn sống, một nhân vật kỳ lạ của thời đại này, hơi giống Găngđi, hơi giống Lênin, hoàn toàn Việt Nam. Người là hiện thân của một cuộc cách mạng. Người sẽ được ghi nhớ không chỉ là người giải phóng cho Tổ quốc và Nhân dân bị đô hộ, mà còn là một nhà hiền triết hiện đại đã mang lại một viễn cảnh và hy vọng mới cho những người đang đấu tranh không khoan nhượng để loại bỏ bất công, bất bình đẳng khỏi trái đất này. Nói đến Hồ Chí Minh, thế giới gọi Người là người khởi xướng những cuộc đấu tranh cho độc lập, tự do, bình đẳng trong thế giới thuộc địa. Người là sứ giả hòa bình và hữu nghị. Người là một nhân cách hoàn hảo, hình mẫu về con người mới của tương lai. Chủ tịch Hội đồng hòa bình thế giới Rômét Chanđra viết về Người: “Bất cứ nơi nào chiến đấu cho độc lập tự do, ở đó có Hồ Chí Minh và ngọn cờ Hồ Chí Minh bay cao. Bất cứ ở đâu chiến đấu cho hòa bình và công lý, ở đó có Hồ Chí Minh và ngọn cờ Hồ Chí Minh bay cao. Ở bất cứ đâu Nhân dân chiến đấu cho một thế giới mới, chống lại đói nghèo, ở đó có Hồ Chí Minh và ngọn cờ Hồ Chí Minh bay cao”.

Hồ Chí Minh để lại cho chúng ta một di sản vô cùng quý báu. Đó là thời đại Hồ Chí Minh, thời đại rực rỡ nhất trong lịch sử quang vinh của dân tộc. Đó là kỷ nguyên độc lập, tự do của Tổ quốc, kỷ nguyên chủ nghĩa xã hội ở nước ta. Người in đậm dấu ấn trong quá trình phát triển của nhân loại vì hòa bình, độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ xã hội. Người đã đi xa hơn nửa thế kỷ, nhưng tư tưởng của Người vẫn là ánh sáng soi đường, kim chỉ nam cho toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta bước vào kỷ nguyên mới, đưa đất nước phát triển giàu mạnh, phồn vinh, văn minh, hạnh phúc.