Nga Sơn quyết liệt xử lý những “điểm nóng” vi phạm trong công tác quản lý di tích, danh thắng

Bằng tinh thần trách nhiệm, sự vào cuộc quyết liệt, huyện Nga Sơn đã và đang tích cực xử lý những vi phạm trong công tác quản lý di tích, danh thắng trên địa bàn.

Nhiều hạng mục của di tích lịch sử nghè Đông Kinh (xã Nga Trường) đã bị tháo dỡ hoàn toàn khi chưa được cấp có thẩm quyền cho phép.

Nghè Đông Kinh, xã Nga Trường là địa điểm thờ Thánh Mẫu, Thành Hoàng làng, đã có từ rất lâu đời. Đây là nơi sinh hoạt tín ngưỡng của Nhân dân trong và ngoài xã. Kể từ khi được công nhận là di tích lịch sử cấp tỉnh (theo Quyết định số 1074/QĐ-UBND ngày 1-4-2021 của Chủ tịch UBND tỉnh), đến nay, nghè Đông Kinh vẫn là ngôi nhà thờ cũ, chưa được tu bổ, tôn tạo nên các hạng mục công trình như nhà thờ Đông Hải tôn thần, Thái Thụy phu nhân chỉ thần, Tứ Phúc phu nhân chỉ thần đã bị xuống cấp nghiêm trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến nhu cầu sinh hoạt văn hóa tâm linh của Nhân dân trong và ngoài địa phương.

Trước thực trạng trên, ngày 6-7-2022, UBND xã Nga Trường đã có Tờ trình số 59/Ttr-UBND về việc xin chấp thuận chủ trương tu bổ, tôn tạo di tích lịch sử nghè Đông Kinh. Ngày 13-7-2022, UBND huyện Nga Sơn đã tham mưu Tờ trình số 141/Ttr-UBND về việc xin chấp thuận chủ trương tu bổ, tôn tạo di tích nghè Đông Kinh. Tiếp đó, ngày 14-7, UBND huyện Nga Sơn nhận được Văn bản số 3109/SVHTTDL-DSVH của Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch về việc tham vấn ý kiến chủ trương nói trên. Nội dung văn bản yêu cầu huyện Nga Sơn báo cáo bổ sung các nội dung như mặt bằng tổng thể hiện trạng di tích; diện tích, phạm vi, ranh giới, số thửa, nguồn gốc, hiện trạng, quy hoạch và trích đo bản đồ vị trí khu đất đề nghị thực hiện đầu tư xây dựng các hạng mục công trình; biên bản và bản đồ khoanh vùng các khu vực bảo vệ di tích... báo cáo các sở: Xây dựng, Kế hoạch và Đầu tư, Tài nguyên và Môi trường, Văn hóa, Thể thao và Du lịch vào ngày 18-7.

Trong lúc đang chờ các cơ quan chức năng cấp phép thì qua kiểm tra thực tế ngày 17-7 của Phòng Văn hóa – Thông tin huyện Nga Sơn, các hạng mục của nghè Đông Kinh như nơi thờ Đông Hải đại vương, nơi thờ Thái Thụy phu nhân chỉ thần, Tứ Phúc phu nhân chỉ thần và nhà khách đã bị phá dỡ hoàn toàn. Theo báo cáo của ông Phạm Trung Kiên, bí thư chi bộ, trưởng ban công tác mặt trận thôn và bà Mai Thị Ngọc Anh, trưởng thôn Đông Kinh: Mặc dù đang trong thời gian chờ xin chủ trương của UBND tỉnh, tuy nhiên, do nhận thấy di tích bị xuống cấp, lãnh đạo thôn đã nóng vội để người dân phá dỡ di tích vào ngày 13-7-2022 khi chưa được cấp có thẩm quyền cho phép.

Việc tự ý tháo dỡ các hạng mục công trình thuộc Di tích lịch sử cấp tỉnh nghè Đông Kinh đã vi phạm quy định của Luật Di sản văn hóa. Ngày 17-7, Trung tâm Nghiên cứu lịch sử - Bảo tồn di sản văn hóa tỉnh Thanh Hóa đã kiểm tra và lập biên bản hiện trạng, yêu cầu UBND xã Nga Trường dừng mọi hoạt động thi công tại di tích, đồng thời có phương án bảo quản hệ thống đồ thờ theo quy định. UBND huyện Nga Sơn đã khẩn trương vào cuộc, chỉ đạo UBND xã Nga Trường, các ngành có liên quan tiến hành kiểm tra, tạm dừng toàn bộ hoạt động tại di tích nghè Đông Kinh, đồng thời yêu cầu làm rõ trách nhiệm của các cá nhân, tập thể có liên quan đã để xảy ra vụ việc vi phạm trên. Huyện Nga Sơn cũng đã phối hợp với các sở, đơn vị có liên quan khẩn trương hoàn thiện, hồ sơ, thủ tục để được xem xét và chấp thuận tu bổ, tôn tạo di tích lịch sử nghè Đông Kinh từ nguồn vốn xã hội hóa, phù hợp với quy định tại Điều 17 Nghị định 166/2018/NĐ-CP ngày 25-12-2018 của Chính phủ. Đây là giải pháp nhằm bảo vệ và phát huy giá trị di tích, đáp ứng nhu cầu tín ngưỡng của Nhân dân. Việc tu bổ di tích chỉ được thực hiện sau khi hoàn thiện các thủ tục và được cấp có thẩm quyền phê duyệt.

Một vụ việc nữa đã và đang vi phạm trong công tác quản lý di tích, danh thắng đã tồn tại nhiều năm mà vẫn chưa được xử lý dứt điểm, đó là Di tích lịch sử văn hóa và danh lam thắng cảnh cấp quốc gia Hồ Đồng Vụa, xã Nga An (theo Quyết định số 39/2002/QĐ-BVHTT ngày 30-12-2002 của Bộ Văn hóa – Thông tin). Theo kết quả kiểm tra hiện trạng sử dụng đất tại Di tích lịch sử văn hóa Hồ Đồng Vụa ngày 10-6-2022 cho thấy, ông Hoàng Minh Thanh (người được giao khoán thuê đất tại di tích này) đã tự ý chuyển đổi mục đích sử dụng đất, xây dựng các công trình trái phép trong phần đất của di tích để khai thác du lịch, như: làm nhà, lán trại, xây ô che mát bằng gạch hình lục lăng, có mái che; nhà cấp 4, chuồng trại chăn nuôi và nhiều hạng mục khác... Hành vi này đã vi phạm Khoản 3, Điều 12 Luật Đất đai năm 2003 về những hành vi bị nghiêm cấm “sử dụng đất không đúng mục đích” và xây dựng các công trình trái phép khi chưa được cấp có thẩm quyền cho phép (theo Khoản 2, Điều 32 Luật Di sản văn hóa năm 2001). Hơn nữa, hợp đồng cho thuê đất đã hết hạn vào ngày 1-7-2018, nhưng đến nay ông Hoàng Minh Thanh vẫn chưa bàn giao đất cho địa phương và cũng chưa tự giác tháo dỡ các công trình vi phạm, không thực hiện thanh lý hợp đồng mà vẫn tiếp tục sử dụng khu đất tại Hồ Đồng Vụa.

Để giải quyết dứt điểm vụ việc nói trên, huyện Nga Sơn đã tiến hành kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm của các tập thể, cá nhân có liên quan, báo cáo UBND tỉnh, Thanh tra tỉnh trước ngày 31-7-2022. Huyện Nga Sơn cũng lập hồ sơ báo cáo, đề nghị UBND tỉnh cắm mốc thực địa, khoanh vùng bảo vệ, xác định ranh giới khu vực quản lý Di tích lịch sử văn hóa và danh lam thắng cảnh cấp quốc gia Hồ Đồng Vụa. Ngày 26-7, huyện đã phối hợp với các đơn vị liên quan tiến hành quá trình cắm mốc. Đồng thời, chỉ đạo UBND xã Nga An cùng với ông Hoàng Minh Thanh tiến hành kiểm kê, tháo dỡ, di dời toàn bộ tài sản, vật kiến trúc vi phạm, bàn giao lại khu đất Hồ Đồng Vụa cho Ban Quản lý khu di tích huyện Nga Sơn và xã Nga An quản lý, bảo vệ theo quy định, báo cáo kết quả thực hiện về UBND tỉnh trước ngày 31-12-2022.

Từ những sự việc trên cho thấy, tình trạng thiếu trách nhiệm, buông lỏng quản lý của một bộ phận cán bộ, địa phương trong công tác quản lý di tích danh thắng. Để chấn chỉnh những tồn tại, bất cập này, huyện Nga Sơn sẽ xem xét, kiểm điểm, xử lý nghiêm các cá nhân, tập thể có liên quan đã để xảy ra những sai phạm. Đây cũng là giải pháp nhằm tiếp tục bảo vệ, phát huy giá trị của các di tích, danh thắng trên địa bàn.

Bài và ảnh: Mạnh Cường