“Chiếc bùa” chữ nghĩa

Nhiều khái niệm mới lạ đang được thiết lập từ chữ viết. Khi mà không quản lý được hoặc có dụng ý khác, người ta sẽ nghĩ ra khái niệm khác để thay thế nhằm giảm nhẹ mức độ vi phạm, đánh lừa dư luận.

Mấy ngày nay báo chí liên tục thông tin về những phát minh có tính chữ nghĩa ở một số trạm BOT giao thông hay tình trạng ngập nước ở đô thị.

Lẽ ra là thu phí thì các trạm BOT này chuyển đổi thành thu giá và từ ngập nước đã bị đánh tráo thành tụ nước, từ ùn tắc đã chuyển thành ùn ứ... Một sự chuyển đổi cách gọi nhằm che đậy bản chất sự việc và nếu chỉ nhìn vào đó thì tính chất, mức độ đã khác đi rất nhiều. Ngôn ngữ của Việt Nam phong phú và người ta đang dùng chữ nghĩa để làm “chiếc bùa” hộ thân mỗi khi sai phạm.

Đây không phải là câu chuyện xuất hiện lần đầu. Việc đánh tráo khái niệm nhằm giảm nhẹ tội có ở nhiều nơi với những mức độ khác nhau và điều đáng nói là nó thường được chấp nhận, nghĩa là có sự đồng thuận để đánh tráo.

Một tập thể làm sai hoặc người đứng đầu quyết định sai dẫn đến những hậu quả đáng tiếc, bị cấp trên yêu cầu làm rõ nguyên nhân, trách nhiệm, đã được hợp thức hóa bằng tên gọi khác. Tên gọi khác đồng nghĩa trách nhiệm cũng sẽ nhẹ đi. Trong xử lý kỷ luật chỉ cần cách dùng câu từ khác nhau đã có thể chuyển từ có tội thành vô tội.

Gần đây cơ quan thanh tra, kiểm tra phát hiện ra nhiều vụ vi phạm của cán bộ, đảng viên nhưng đã bị ngụy trang bằng việc thay đổi cách dùng từ.

Đằng sau việc dùng từ là sự đồng lõa. Cách gọi khác nhưng bản chất vẫn thế, thiệt hại vẫn hoàn thiệt hại.

Điều mà người dân trông đợi ở cán bộ chính là sự trung thực. Làm việc khó tránh khỏi sai, điều quan trọng là sai đến đâu, ở mức độ nào thì sửa đến đó, chứ không phải cứ sai rồi thì tìm cách bao biện, tìm cách né tránh.

Tư cách con người được cấu thành bởi sự trung thực, mọi sự xảo biện, cố tình đánh tráo khái niệm, dù tinh vi đến mấy cũng khó để che dấu lâu dài.

Sự trung thực liên tục được Đảng ta kêu gọi và việc ban hành các nghị quyết của Đảng gần đây, đặc biệt là Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XII) đều tập trung vào việc chỉ ra các biểu hiện suy thoái của cán bộ, đảng viên và từ đó đưa ra các giải pháp để xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên ngày càng trong sạch hơn.

Vậy nên hãy dũng cảm nhận trách nhiệm thay cho việc cố tình né tránh.