Về thăm những “địa chỉ đỏ” ở huyện Vĩnh Lộc

Nắng tháng Tám gay gắt phả những luồng gió nóng khiến nhiều người chỉ muốn hoàn thành nhanh công việc để nghỉ ngơi, nhưng ông Hà Nguyên Ánh, bí thư chi bộ Xuân Áng và bà Lê Thị Bình - người trông coi chùa vẫn miệt mài lau dọn bên trong chùa Xuân Áng, xã Vĩnh Long – nơi thành lập chi bộ Đảng đầu tiên của Đảng bộ huyện Vĩnh Lộc. Với ông Ánh và bà Bình, đây là việc làm thường xuyên, tự nguyện và sự tri ân sâu sắc với những cống hiến của các thế hệ cha anh đi trước.

Chùa Xuân Áng - nơi thành lập chi bộ Đảng đầu tiên của Đảng bộ huyện Vĩnh Lộc.

Dừng tay quét dọn, cắt tỉa cây trong khu vườn chùa, ông Ánh cho biết: Chùa Xuân Áng là ngôi chùa cổ nằm cách biệt với làng, có đồi cây bao phủ, là nơi hoạt động bí mật của các chí sĩ yêu nước. Chùa Xuân Áng cùng với các điểm di tích khác như: đình Xuân Áng, đình Cẩm Bào, đình Đông Môn là những “địa chỉ đỏ” gắn với hoạt động cách mạng từ những năm 30 (của thế kỷ trước) của những người con ưu tú, như, đồng chí Lê Văn Tân (làng Xuân Áng); Vũ Đình Hoạch, Vũ Đình Dậu (làng Đông Môn); Phạm Nhân Nhượng (làng Cẩm Bào)... đã lãnh đạo phong trào đấu tranh khởi nghĩa lật đổ chế độ thực dân phong kiến, giành chính quyền về tay Nhân dân.

Theo lời kể của ông Ánh và lật giở từng trang sử của Đảng bộ xã Vĩnh Long mà chị Hoàng Thị Lệ, Phó Bí thư Thường trực Đảng ủy xã Vĩnh Long tặng, chúng tôi hình dung được bức tranh làng quê xã Vĩnh Long những năm trước Cách mạng Tháng Tám - 1945.

“Dưới sự chỉ đạo của Tỉnh ủy Thanh Hóa, ngày 16-4-1934 tại chùa Xuân Áng, hội nghị thành lập chi bộ Đảng đã được tổ chức, đồng chí Lê Chủ, Bí thư Tỉnh ủy thay mặt Tỉnh ủy lâm thời công bố quyết định thành lập chi bộ ghép Vĩnh Lộc - Thạch Thành gồm 5 đảng viên: Lê Văn Tân (làng Xuân Áng), Vũ Đình Hoạch, Vũ Đình Dậu (làng Đông Môn), Phạm Nhân Nhượng (làng Cẩm Bào) đều ở xã Vĩnh Long và Bùi Mai Điểm (làng Thọ Điền, xã Vĩnh Yên), đồng chí Lê Văn Tân làm bí thư chi bộ. Như vậy, chi bộ của huyện Vĩnh Lộc - Thạch Thành gồm có 5 đồng chí thì có 4 đồng chí đảng viên là người xã Vĩnh Long. Đây là sự kiện quan trọng, từ đây Đảng lãnh đạo phong trào cách mạng tiếp tục có những bước phát triển, đấu tranh với quan lại cường hào đòi quyền dân sinh, dân chủ và thành lập tổ chức đoàn thanh niên, đội tự vệ làng...

Năm 1941, Đội Du kích chiến khu Ngọc Trạo (Thạch Thành) được thành lập và ngày càng phát triển về số lượng, chủ yếu là các chiến sĩ được lựa chọn từ các đội tự vệ của các huyện Thọ Xuân, Hà Trung, Vĩnh Lộc. Trong số 14 chiến sĩ người Vĩnh Lộc, xã Vĩnh Long có 8 chiến sĩ người làng Cẩm Bào và Đông Môn. Địa bàn Vĩnh Lộc trở thành hậu phương vững chắc của Chiến khu Ngọc Trạo. Sau 1 tháng thành lập, Chiến Khu Ngọc Trạo bị bại lộ, giặc Pháp tấn công bất ngờ. Làng Cẩm Bào, Xuân Áng là một trong những địa điểm của đội du kích Ngọc Trạo nương náu, bảo đảm an toàn cho các chiến sĩ cách mạng.

Năm 1945, Mặt trận Việt Minh Vĩnh Lộc tổ chức mít tinh lớn tại chợ Tây Giai, xã Vĩnh Tiến, các đội tự vệ Đông Môn, Cẩm Bào, Xuân Áng cùng với tự vệ các làng đã tham gia bảo vệ an toàn cuộc mít tinh, phong trào chống sưu thuế phát triển rộng khắp ở làng Đông Môn, Xuân Áng, Làng Bèo... Đình Đông Môn còn là nơi tập dượt chuẩn bị cuộc khởi nghĩa giành chính quyền. Đêm 18-8-1945, một lực lượng lớn tự vệ các tổng được tập hợp về sân vận động huyện, khi có tín hiệu bắt đầu tấn công chiếm huyện đường, nhà dây thép... Nhân dân xã Vĩnh Long cùng với Nhân dân các xã trong huyện nô nức mít tinh, khởi nghĩa giành chính quyền, thành lập Ủy ban Cách mạng lâm thời huyện Vĩnh Lộc...”.

Dẫn chúng tôi thăm chùa Xuân Áng và đình Xuân Áng, ông Ánh cho chúng tôi biết thêm: Trải qua nhiều thời kỳ phát triển, các thế hệ cán bộ, đảng viên và Nhân dân vẫn luôn giữ được khí chất quê hương cách mạng. Chùa và đình được huyện, xã quan tâm đầu tư, nâng cấp các hạng mục, như: tường rào, sân, nền, mái... Chi bộ Xuân Áng hiện nay có 44 đảng viên, các đồng chí luôn gương mẫu đi đầu trong mọi việc. Thôn Xuân Áng có 4 trang trại chăn nuôi tổng hợp, thu nhập bình quân đầu người đạt 50 triệu đồng/năm. Năm 2018, Xuân Áng đạt chuẩn thôn nông thôn mới (NTM) đầu tiên của xã và đang tiếp tục phấn đấu đến năm 2022 đạt thôn NTM kiểu mẫu.

Đình làng Đông Môn - một “địa chỉ đỏ” ở huyện Vĩnh Lộc.

Đến với đình làng Cẩm Bào, cái tên nghe thôi đã gợi nhớ cho nhiều người thêm tự hào mảnh đất sinh ra những người con cách mạng. Năm 1937, Hội Tương tế ái hữu làng Cẩm Bào tổ chức họp dân tại đình đòi hương lý bãi bỏ các hủ tục phong kiến, giảm tô thuế, cải cách hương thôn... làm dấy lên phong trào đấu tranh cách mạng lan tỏa đến nhiều làng khác, nơi khác trong huyện. Ông Phạm Văn Tuyền, Bí thư Chi bộ Cẩm Bào chia sẻ: Đình làng từ lâu đã trở thành “địa chỉ đỏ” để giáo dục truyền thống cách mạng cho cán bộ, đảng viên, nhất là đối với học sinh, sinh viên con em quê hương mỗi dịp trở về. Các thế hệ người dân làng Cẩm Bào đi ra luôn giữ được truyền thống quê hương cách mạng, một số người trưởng thành xa quê, vẫn luôn hướng về và có nhiều đóng góp xây dựng quê hương.

Là một trong những điểm du lịch vệ tinh của Di sản văn hóa thế giới Thành Nhà Hồ, đình làng Đông Môn cách Thành Nhà Hồ khoảng 400m đã được trùng tu, tôn tạo một số hạng mục. Tọa lạc ở một vị trí ngay giữa làng, có nhiều cây xanh bao phủ, đình làng Đông Môn lộng gió khiến ai đến cũng muốn ở lại lâu hơn ngắm nhìn những hoa văn chạm trổ trên gác mái đình, những trụ cột bằng đá... Đình Đông Môn còn gợi nhớ đến ông Vũ Nguyên Hùng, Hiệu trưởng Trường Chu Văn An đã phối hợp với ông Ngô Trường Thọ (xã Vĩnh Thành) những năm trước Cách mạng Tháng Tám - 1945 dạy học chữ quốc ngữ và truyền bá sách, báo phục vụ hoạt động cách mạng; nơi diễn ra các cuộc mít tinh đòi giảm tô thuế, cung cấp lương thực, thực phẩm, vũ khí và che giấu du kích Chiến khu Ngọc Trạo...

Tự hào với truyền thống làng quê mình, anh Vũ Hữu Thuyết, bí thư chi bộ hồ hởi cho chúng tôi biết: “Khắc ghi công lao của thế hệ cha anh đi trước, làng Đông Môn đang ra sức thi đua phát triển sản xuất, chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi, nhất là cây ớt đang là cây chủ lực mang lại giá trị hàng hóa lớn cho nhiều hộ dân... Đình Đông Môn còn là nơi sinh hoạt cộng đồng của biết bao thế hệ”.

Trải qua 87 năm xây dựng và trưởng thành, Đảng bộ xã Vĩnh Long nói riêng, Đảng bộ huyện Vĩnh Lộc nói chung không ngừng lớn mạnh lãnh đạo Nhân dân đạt được nhiều thành tích trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ và thực hiện công cuộc đổi mới. Từ khi mới thành lập chỉ với 5 đảng viên, đến năm 2020, Đảng bộ huyện đã phát triển lên hơn 5.600 đảng viên. Trong giai đoạn hiện nay, huyện Vĩnh Lộc đang từng ngày vươn mình với tốc độ đô thị hóa nhanh và rộng khắp. Đặc biệt, năm 2019 huyện Vĩnh Lộc được Thủ tướng Chính phủ quyết định công nhận đạt chuẩn NTM, Chủ tịch nước tặng thưởng Huân chương Lao động hạng Ba. Kinh tế tiếp tục tăng trưởng khá, tốc độ tăng giá trị sản xuất bình quân giai đoạn 2016–2020 đạt 15,2%, thu nhập bình quân đầu người năm 2020 đạt 46,6 triệu đồng, gấp 1,8 lần năm 2015. Cơ cấu kinh tế, cơ cấu lao động chuyển dịch đúng hướng, môi trường đầu tư kinh doanh được cải thiện. Văn hóa xã hội có nhiều chuyển biến tích cực, an sinh xã hội được chăm lo, đời sống vật chất, tinh thần của Nhân dân được nâng lên. Là vùng đất lịch sử, giàu truyền thống văn hóa và cách mạng, vùng đất “địa linh, nhân kiệt”, Đảng bộ huyện Vĩnh Lộc đang tiếp tục nỗ lực phấn đấu đến năm 2025 trở thành huyện khá của tỉnh.

Bài và ảnh: Lê Hà