Sử dụng và phát triển quỹ đất bền vững ở thành phố

Công trình trụ sở làm việc của Thành ủy, HĐND, UBND TP Thanh Hóa trên Đại lộ Nguyễn Hoàng đang trong giai đoạn hoàn thiện.

Thanh Hóa là thành phố trẻ đang có những bước tiến vượt bậc trên con đường phát triển kinh tế - xã hội. Để hiện thực hóa mục tiêu xây dựng đô thị tỉnh lỵ xứ Thanh trở thành thành phố du lịch, dịch vụ, công nghiệp, công nghệ cao đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững và hội nhập, công tác quy hoạch, quản lý và phát huy giá trị quỹ đất có ý nghĩa rất quan trọng.

Với lịch sử 215 năm hình thành và quá trình phát triển kể từ mùa xuân năm 1804 khi Vua Gia Long chỉ dụ dời trấn thành Thanh Hóa từ làng Dương Xá, xã Thiệu Dương (Thiệu Hóa) về làng Thọ Hạc và gọi là Hạc Thành, đô thị tỉnh lỵ Thanh Hóa đã nhiều lần đổi tên, mở rộng quy mô. Trong đó đáng chú ý, vào tháng 2-2012, TP Thanh Hóa được mở rộng thêm 19 xã, thị trấn lân cận. Đến tháng 8-2013, theo Nghị quyết số 99/NQ-CP của Chính phủ, thành lập các phường Đông Cương, Đông Hương, Đông Hải, Quảng Hưng, Quảng Thành, Quảng Thắng thuộc TP Thanh Hóa trên cơ sở nguyên trạng 6 xã. Sau khi mở rộng, TP Thanh Hóa có diện tích tự nhiên 146,77 km2 với 20 phường và 17 xã, dân số 393.294 người. Năm 2014, TP Thanh Hóa được công nhận đô thị loại I. Việc quy hoạch mở rộng địa giới hành chính là cơ sở để Thành ủy, UBND TP Thanh Hóa xây dựng, phát triển thành phố hai bên bờ sông Mã trở thành đô thị hiện đại bậc nhất khu vực Bắc miền Trung và phát triển quỹ đất. Trên cơ sở định hướng về không gian kiến trúc, khung hạ tầng xã hội, hạ tầng kỹ thuật của Đồ án quy hoạch chung xây dựng TP Thanh Hóa đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2035 theo Quyết định số 84/QĐ-TTg năm 2009 của Thủ tướng Chính phủ, thành phố đã lập quy hoạch sử dụng đất giai đoạn 2011 – 2020; triển khai lập 24 đồ án quy hoạch phân khu trình UBND tỉnh phê duyệt, phủ kín toàn bộ đất tự nhiên trên địa bàn thành phố. Kết quả, từ năm 2014 đến năm 2018, thành phố đã được tỉnh phê duyệt các đồ án quy hoạch chi tiết, với tổng diện tích khoảng 600 ha. Trong đó, có nhiều đồ án đã và đang được thành phố mời gọi các nhà đầu tư vào triển khai, để từng bước thực hiện mục tiêu phát triển không gian đô thị. Cách đây hơn 3 năm, toàn bộ khu vực dọc theo Đại lộ Nguyễn Hoàng, Đại lộ Nam sông Mã chỉ là đồng ruộng hoang hóa, thì nay đã có tổ hợp các công trình với kiến trúc hiện đại. Điểm nhấn là công trình trụ sở làm việc của Thành ủy, HĐND, UBND và các đoàn thể TP Thanh Hóa, có diện tích xây dựng 42.000m2. Trong đó, khu trung tâm hành chính tập trung, gồm 3 khối chính: 2 khối 6 tầng và 1 khối 11 tầng; khu trung tâm hội nghị, nhà khách với khu nhà hội nghị 1.200 chỗ ngồi, đảm bảo phục vụ các sự kiện lớn, mang tính hiện đại. Bao quanh 3 bên tổ hợp công trình trụ sở Thành ủy, HĐND, UBND thành phố là khu dân cư Vinhomes Star City Thanh Hóa với những biệt thự mang kiến trúc hiện đại do Tập đoàn Vingroup làm chủ đầu tư, được đánh giá như một khu phố châu Âu, hứa hẹn là điểm đến “đáng sống” của cư dân thành phố và các vùng lân cận.

Trong khu vực trung tâm thành phố, cách đây hơn 1 năm Khu trung tâm thương mại Vincom Palaza được xây dựng trên nền đất của trụ sở Thành ủy, HĐND, UBND thành phố cũ đã khai trương đi vào hoạt động. Dự án có diện tích lên đến 40.000m2, gồm 2 khu nhà phố shophouse, khối tổ hợp trung tâm thương mại và khách sạn 5 sao. Toàn bộ tổ hợp được quy hoạch đồng bộ, chất lượng cao, gắn kết hài hòa với không gian kiến trúc cảnh quan tổng thể, khớp nối đồng bộ với hệ thống hạ tầng kỹ thuật, xã hội của khu vực. Những công trình hạ tầng, các khu đô thị mới, trung tâm thương mại hiện đại, không chỉ làm bừng lên một sức sống mới của thành phố bên bờ sông Mã, mà còn tạo động lực thúc đẩy kinh tế, văn hóa - xã hội phát triển, đời sống dân sinh ngày càng khởi sắc.

Ngoài ra, trong những năm qua, thành phố đã thực hiện giao, công nhận quyền sử dụng đất cho 2.547 đối tượng với diện tích 26,37 ha. Đồng thời, cho 4 hộ gia đình, cá nhân thuê để phát triển kinh tế trang trại và kinh doanh thương mại. Mặt khác, để tạo nguồn thu cho ngân sách Nhà nước, thành phố đã chỉ đạo Trung tâm Phát triển quỹ đất đẩy nhanh tiến độ đấu giá quyền sử dụng đất các mặt bằng đã được phê duyệt quy hoạch. Từ tháng 1 đến tháng 8-2019, Trung tâm Phát triển quỹ đất thành phố đã đấu giá xong 8 mặt bằng quy hoạch, thu về cho ngân sách Nhà nước hơn 164 tỷ đồng.

Bên cạnh những gam màu sáng, công tác quy hoạch quản lý, sử dụng và phát huy quỹ đất của TP Thanh Hóa vẫn còn những tồn tại, bất cập. Trong đó, công tác quy hoạch sử dụng đất của thành phố thiên về sắp xếp các loại đất theo mục tiêu quản lý hành chính, chưa tính toán đến hiệu quả kinh tế - xã hội, tác động môi trường, nhằm bảo đảm phát triển bền vững trong sử dụng đất. Đồng thời, chưa dự báo được nhu cầu quỹ đất phục vụ cho phát triển cơ sở hạ tầng, công nghiệp, thương mại, dịch vụ. Việc rà soát và quy hoạch lại đất sản xuất, kinh doanh triển khai còn chậm. Đáng nói hơn, trên địa bàn thành phố vẫn còn tình trạng giao đất, cho thuê đất không đúng mục đích, lấn chiếm, tranh chấp đất trái pháp luật. Trong 3 năm (2016, 2017, 2018), qua thanh tra, kiểm tra đã phát hiện nhiều sai phạm liên quan đến trách nhiệm người đứng đầu của 12 đơn vị phường, xã trên địa bàn. Tại nhiều dự án tái định cư, việc bồi thường giải phóng mặt bằng bị chậm, gây nên sự bức xúc trong nhân dân.

Để tạo động lực thúc đẩy kinh tế, văn hóa - xã hội phát triển, đời sống dân sinh ngày càng khởi sắc, thiết nghĩ, Thành ủy, UBND TP Thanh Hóa cần sớm có những giải pháp đồng bộ để khắc phục những tồn tại, bất cập trong quy hoạch, quản lý, sử dụng và phát triển quỹ đất.

Trần Thanh