Hàm Rồng – một thời đạn bom, một thời hòa bình

Những ngày tháng tư lịch sử, hai tiếng Hàm Rồng ngân vang trong trái tim nhiều thế hệ người dân xứ Thanh. Khi mưa bom bão đạn của kẻ thù “đan lưới lửa” ào ào trút xuống, cùng với tỉnh Thanh Hóa, quân và dân Hàm Rồng – Nam Ngạn anh dũng, kiên cường viết nên bản anh hùng ca bên dòng sông Mã. Từ mạch nguồn văn hóa lắng đọng, phát huy truyền thống cách mạng vẻ vang, Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân phường Hàm Rồng đã và đang nỗ lực phát triển, phấn đấu đến năm 2025 trở thành phường kiểu mẫu.

Phường Hàm Rồng (TP Thanh Hóa) hôm nay đang nỗ lực, phấn đấu đến năm 2025 trở thành phường kiểu mẫu.

Nằm ở cửa ngõ phía Bắc của TP Thanh Hóa, Hàm Rồng là vùng đất có vị trí vô cùng trọng yếu trong tiến trình lịch sử xứ Thanh nói riêng, dân tộc nói chung. Với sự xuất hiện của những chiếc trống đồng – “mặt trời Đông Sơn” ghi nhận dấu ấn đầu tiên của nền văn hóa – văn minh Đông Sơn rực rỡ: “Người Việt cổ đã có thời làm chủ một cuộc sống huy hoàng với văn hóa Đông Sơn, với các vua Hùng. Di tích Đông Sơn bên bờ sông Mã chứng tỏ tài năng xuất chúng về phát minh và đúc trống đồng văn minh hơn Âu Châu ngang thời của người Việt cổ”.

Trong hai cuộc kháng chiến trường kỳ của dân tộc, mảnh đất Hàm Rồng có nhiều đóng góp quan trọng cả về sức người, sức của. 57 năm về trước, Hàm Rồng trở thành trọng điểm đánh phá ác liệt của giặc Mỹ nhằm cắt đứt tuyến giao thông huyết mạch, ngăn chặn sự chi viện của miền Bắc cho chiến trường miền Nam. Ngày 3 và 4–4–1965 đã đi vào lịch sử dân tộc Việt Nam nói chung và Nhân dân Hàm Rồng nói riêng. Trong 2 ngày đêm đối phó với âm mưu xảo quyệt và phương tiện chiến tranh hiện đại của không lực Hoa Kỳ, cầu Hàm Rồng vẫn hiên ngang nối hai bờ sông Mã. Ngày 3 và 4–4–1965, chiến thắng vang dội của quân và dân Hàm Rồng đã làm nức lòng Nhân dân cả nước và bè bạn năm châu.

Chiến thắng đó là bản anh hùng ca thể hiện ý chí kiên cường cách mạng, là sự đoàn kết gắn bó keo sơn giữa quân dân và các lực lượng tạo nên sức mạnh tổng hợp để giành thắng lợi. Hình ảnh “cây cầu sắt nhỏ” bắc qua sông Mã vẫn hiên ngang trụ vững giữa mưa bom bão đạn kẻ thù suốt gần 8 năm đã trở thành “tượng đài về chủ nghĩa anh hùng cách mạng của Nhân dân”; “một biểu tượng trước toàn thế giới về sự thất bại của chính sách xâm lược và hiếu chiến của đế quốc Mỹ”. Cầu Hàm Rồng là niềm tự hào của quân và dân ta trong cuộc chiến đấu chống chiến tranh phá hoại của giặc Mỹ xâm lược, là chiếc cầu “đẹp nhất” trong những chiếc cầu. Đẹp bởi chiến công lấp lánh, bởi ý chí, nghị lực, hy sinh, mất mát và sự dũng cảm kiên cường của quân và dân Thanh Hóa nói chung.

Những chiến công của quân và dân Hàm Rồng được Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi thư khen tặng. Trong thư Bác viết: “Giỏi lắm! Nhân dân Hàm Rồng giỏi. Công nhân Hàm Rồng giỏi. Nông dân Hàm Rồng cũng giỏi. Cả bộ đội dân quân Hàm Rồng đều giỏi. Cố gắng sản xuất và chiến đấu giỏi hơn nữa đánh thắng giặc Mỹ xâm lược”. Quân và dân Hàm Rồng đã vinh dự được Đảng, Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang Nhân dân. Với Hàm Rồng, “một dòng suối, một quả núi, chỗ nào cũng là danh thắng”. Những cái tên như: Đồi C4, hang Mắt Rồng, động Long Quang, núi Ngọc, cầu Hàm Rồng, Nhà máy Điện Hàm Rồng, đồi Quyết Thắng,... là “địa chỉ đỏ” giáo dục truyền thống cách mạng cho thế hệ trẻ hôm nay và mai sau.

Trở lại mảnh đất Hàm Rồng từng một thời rực lửa đạn bom giữa những ngày tháng 4 nắng vàng như rót mật, từng ký ức, sự kiện lịch sử như thước phim quay chậm hiển hiện sinh động, chân thực. Những hầm hào, những hố bom khoét sâu vào lòng đất vẫn còn đó như minh chứng hào hùng về một thời đạn bom đã đi qua. Đồi C4 hôm nay đã trở thành di tích lịch sử cách mạng thu hút hàng nghìn lượt khách mỗi năm, là nơi đồng chí, đồng đội tìm về ôn lại kỷ niệm xưa và bày tỏ niềm tri ân, tưởng nhớ những người đã anh dũng hy sinh cho độc lập, tự do của quê hương, đất nước. Các công trình tâm linh, tín ngưỡng như Đền thờ Bà mẹ Việt Nam Anh hùng và các Anh hùng liệt sĩ, Thiền viện Trúc lâm Hàm Rồng được xây dựng khang trang, bề thế trên những vùng đất từng thấm đỏ máu của pháo thủ Hàm Rồng... Đứng ở quảng trường Hàm Rồng – nơi một thời được gọi là ngã ba bom, hướng tầm mắt ra bốn bề để cảm nhận rõ hơn sự đổi thay của mảnh đất này.

Trong những năm qua, mặc dù phải đối mặt với nhiều khó khăn, thử thách nhưng với sự quan tâm, tạo điều kiện của Thành ủy, HĐND, UBND TP Thanh Hóa, sự nỗ lực, phấn đấu của đảng bộ, chính quyền và Nhân dân trên địa bàn, phường đã đạt được nhiều kết quả đáng ghi nhận, từng bước hiện thực hóa mục tiêu đề ra. Phường tích cực, chủ động khai thác có hiệu quả tiềm năng, thế mạnh của địa phương; tạo môi trường thuận lợi, khuyến khích các loại hình kinh tế phát triển nhanh và bền vững theo hướng sản xuất hàng hóa. Là mảnh đất giàu giá trị lịch sử - văn hóa, nơi hội tụ nhiều di tích tiêu biểu, đã được xếp hạng cấp quốc gia, cấp tỉnh, đó là: Cầu Hàm Rồng, Di chỉ khảo cổ văn hóa Đông Sơn, đồi Quyết Thắng, trận địa Đồi C4, động Long Quang (hang Mắt Rồng), đền thờ Lê Uy - Trần Khát Chân; chùa Phạm Thông, đền Văn Thánh, nhà cổ Đông Sơn (nhà ông Lương Trọng Duệ), Động Tiên Sơn; miếu Đệ Nhị... “Nhận thức được điều đó, phường Hàm Rồng luôn chú trọng đầu tư, phát triển du lịch theo hướng bền vững, lấy dịch vụ du lịch là ngành kinh tế mũi nhọn; gắn kết chặt chẽ phát triển kinh tế với bảo vệ tài nguyên môi trường, bảo tồn và phát huy giá trị lịch sử văn hóa, danh lam thắng cảnh, đảm bảo quốc phòng - an ninh; đẩy mạnh thực hiện kế hoạch xây dựng đô thị văn minh, công dân thân thiện...” - ông Nguyễn Đức Trường, Phó Chủ tịch UBND phường Hàm Rồng chia sẻ.

Nhờ triển khai đồng bộ các giải pháp, đến nay, phường có kinh tế tăng trưởng khá, cơ cấu kinh tế chuyển dịch đúng hướng. Năm 2021, tổng giá trị sản xuất, kinh doanh đạt 587,5 tỷ đồng; trong đó giá trị ngành dịch vụ - thương mại của phường đạt hơn 306 tỷ đồng; giá trị sản xuất tiểu thủ công nghiệp đạt 266,3 tỷ đồng. Nông nghiệp có sự đầu tư, chuyển dịch cơ cấu cây trồng hiệu quả. Bên cạnh cây lúa, cây ngộ, phường Hàm Rồng giờ đây tập trung phát triển mô hình trồng cây rau má, mở ra hướng đi. Trên các khu đồng bãi khu vực làng cổ Đông Sơn đã hình thành “những làng rau má”, có HTX nông nghiệp sạch làng cổ Đông Sơn với 14 hộ dân tham gia trồng rau má, thu nhập hàng triệu đồng/sào. Cơ sở hạ tầng tiếp tục được đầu tư đồng bộ, hiện đại, nhất là các tuyến đường phục vụ du lịch: tuyến đường Tiên Sơn nối với động Tiên Sơn, đường Hạc Oa, đường Đồng Cổ; cải tạo Đồi C4, tu bổ, tôn tạo đền thờ Lê Uy – Trần Khát Chân, động Long Quang... Một số dự án hạ tầng trọng điểm khác cũng được đầu tư như: Dự án tuyến đường Quảng trường Hàm Rồng – cầu Hàm Rồng; Dự án cải tạo tuyến đường từ cổng Đền thờ Bà mẹ Việt Nam Anh hùng và các Anh hùng liệt sĩ đến động Tiên Sơn; nâng cấp đường Đông Quang đoạn từ cầu chui đường Nguyễn Chí Thanh đến mặt bằng 2185... Cùng với đó, công tác quản lý trật tự đô thị, vệ sinh môi trường trên địa bàn góp phần thay đổi bộ mặt đô thị theo hướng “sáng - xanh- sạch - đẹp”. Văn hóa – xã hội, giáo dục và đào tạo không ngừng được nâng cao, đi vào chiều sâu...

Dấu tích chiến tranh là hiện thân của quá khứ, lịch sử. Hiện tại và tương lai của Hàm Rồng chính ở chỗ biết kế thừa và phát huy có hiệu quả những giá trị ấy, biến tiềm năng thành thế mạnh, động lực cho sự phát triển năng động, toàn diện. Nghị quyết Đại hội Đảng bộ phường Hàm Rồng lần thứ XI, nhiệm kỳ 2020–2025 xác định mục tiêu hướng tới là: “Nâng cao năng lực lãnh đạo của đảng bộ; phát huy truyền thống anh hùng, khai thác tối đa tiềm năng, lợi thế, xây dựng môi trường du lịch thân thiện; phấn đấu đến năm 2025 trở thành phường kiểu mẫu”. Bài ca về Hàm Rồng hôm nay không chỉ được viết nên từ những huyền thoại trong làn mưa bom bão đạn. Hơn hết, đó là bài ca về sự nỗ lực, phấn đấu, chung sức đồng lòng của các thế hệ lãnh đạo và Nhân dân nơi đây trên tiến trình xây dựng và phát triển...

Hương Thảo