Đẩy mạnh xã hội hóa góp phần thực hiện có hiệu quả công tác bảo vệ môi trường

Xác định xã hội hóa (XHH) là một trong những biện pháp tích cực, góp phần thực hiện có hiệu quả công tác bảo vệ môi trường (BVMT), thời gian qua, tỉnh ta đã có nhiều giải pháp thiết thực, nhằm huy động các nguồn lực xã hội tham gia BVMT, bước đầu đem lại kết quả khả quan.

Đoàn viên, thanh niên tham gia dọn vệ sinh môi trường.

Thực hiện chủ trương của Nhà nước về XHH BVMT, trong những năm qua tỉnh ta có nhiều chính sách nhằm thu hút và hỗ trợ các thành phần kinh tế ngoài quốc doanh tham gia BVMT. Trong đó có hỗ trợ về đất đai, giải phóng mặt bằng; hỗ trợ vốn, ưu đãi tín dụng; miễn giảm thuế, phí cho các doanh nghiệp khi đầu tư xây dựng các công trình BVMT; trợ giá, hỗ trợ tiêu thụ sản phẩm từ hoạt động BVMT... Với các chính sách hỗ trợ và tạo môi trường đầu tư thông thoáng, đã có nhiều doanh nghiệp tư nhân đến đầu tư xây dựng các công trình thu gom, xử lý chất thải, tái chế rác thải... Điển hình như: Dự án nhà máy xử lý rác thải tại xã Nga Phượng và Nga Văn (Nga Sơn) của Công ty TNHH Môi trường và Đô thị Việt Thắng; dự án hệ thống cấp nước tại thị trấn Triệu Sơn (Triệu Sơn) của Công ty CP Cấp nước Thanh Hóa; dự án công viên cây xanh tại phường Đông Vệ (TP Thanh Hóa) của Công ty CP Thành Nam; dự án khu xử lý rác thải tại thị trấn Tân Phong (Quảng Xuơng) của Công ty TNHH Thương mại và Dịch vụ môi trường xanh Hoàng Hải Hà; dự án nhà máy xử lý rảc thải tại xã Hoằng Đức (Hoằng Hóa) của Công ty CP Thương mại và Đầu tư công nghệ Ecotech Việt Nam... Các công trình do doanh nghiệp đầu tư đã góp phần không nhỏ trong việc BVMT, tận dụng được nguồn tài nguyên và đặc biệt là giải quyết việc làm cho một lượng lao động nhàn rỗi của địa phương.

Để đẩy mạnh XHH công tác BVMT ở khu vực nông thôn, UBND tỉnh đã ban hành Quyết định số 4294/2011/QĐ-UBND ngày 21-12-2011 về chính sách khuyến khích XHH, trong đó có lĩnh vực BVMT. Đến nay, đã có 5 dự án được miễn giảm tiền thuế đất với tổng số tiền là 12.565 triệu đồng. Bên cạnh đó, HĐND tỉnh cũng ban hành Nghị quyết số 27/2016/NQHĐND ngày 8-12-2016; Nghị quyết số 65/2017/NQHĐND ngày 12-7-2017 (sửa đổi, bổ sung Nghị quyết số 27/2016/NQHĐND) về quy định mức thu, miễn, giảm, nộp, quản lý và sử dụng các khoản phí, lệ phí thuộc thẩm quyền của HĐND tỉnh; trong đó, có 9 khoản phí về lĩnh vực tài nguyên và môi trường. Đây là cơ sở cần thiết để đảm bảo thực thi công tác BVMT. Đến nay, đã có 42 khu xử lý chất thải rắn đang hoạt động (gồm 26 lò đốt và 16 khu chôn lấp). Trong đó, UBND tỉnh đã hỗ trợ kinh phí cho 6 địa phương xử lý bằng công nghệ đốt, với tổng kinh phí gần 31 tỷ đồng (thị xã Bỉm Sơn, các huyện: Như Thanh, Quảng Xương, Yên Định, Nông Cống và Khu Kinh tế Nghi Sơn). Qua đó, góp phần giảm thiểu lượng chất thải rắn sinh hoạt đang có xu hướng gia tăng trong những năm gần đây. Bên cạnh đó, công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức về BVMT trong nhân dân được đẩy mạnh. Người dân ngày càng nâng cao nhận thức về hiện trạng môi trường, nguyên nhân, tác hại của ô nhiễm môi trường, các biện pháp BVMT. Ở nhiều địa phương, người dân đã tự nguyện ký cam kết BVMT và đưa nội dung cam kết gắn với việc thực hiện quy ước nếp sống văn hóa của địa phương. Đồng thời chủ động thực hiện các hoạt động chung sức BVMT, tự giác đóng góp kinh phí để đầu tư cho việc thu gom, xử lý rác thải. Ngoài ra, ngành tài nguyên và môi trường phối hợp chặt chẽ với MTTQ và các tổ chức thành viên phát động các phong trào BVMT trong quần chúng nhân dân. Đồng thời nhiều mô hình BVMT của các tổ chức, đoàn thể được xây dựng và đem lại hiệu quả thiết thực như: Tuyến đường phụ nữ tự quản; tổ cựu chiến binh tự quản BVMT; công trình thanh niên BVMT; các đoạn đường thanh niên tự quản...

Bên cạnh những kết quả đạt được, công tác XHH BVMT hiện nay còn gặp một số khó khan. Trong đó, công tác kiểm tra, kiểm soát tại các cơ sở ô nhiễm môi trường nghiêm trọng chưa được xử lý dứt điểm. Nguyên nhân là do lực lượng thanh tra mỏng và không có hệ thống thanh tra chuyên ngành. Việc chấp hành pháp luật BVMT của một số doanh nghiệp chưa nghiêm túc. Ngoài ra, vẫn còn nhiều dự án khi triển khai gặp phải vướng mắc trong công tác giải phóng mặt bằng, hoặc cơ chế đầu tư nên phải dừng lại...

Thực tế cho thấy, chủ trương XHH công tác BVMT là phù hợp để giải quyết vấn đề môi trường ở các địa phương. Để phát huy hơn nữa lợi thế và tiềm lực của khối tư nhân tham gia vào công tác BVMT, ngành tài nguyên và môi trường sẽ tiếp tục tham mưu cho UBND tỉnh nghiên cứu xây dựng cơ chế, chính sách khuyến khích cá nhân, tổ chức và cộng đồng tham gia công tác BVMT; khuyến khích mọi thành phần kinh tế tham gia các dịch vụ thu gom, tái sử dụng, vận chuyển, tái chế, xử lý chất thải và các dịch vụ khác về BVMT. Đồng thời phát triển các phong trào quần chúng tham gia BVMT; xây dựng các mô hình tự quản về môi trường trong cộng đồng; khen thưởng các điển hình tiên tiến về BVMT bằng những hành động cụ thể; phát huy mạnh mẽ vai trò của các tổ chức chính trị - xã hội, của cộng đồng trong việc giám sát và thực thi các quy định pháp luật về BVMT.

Bài và ảnh: Trần Hằng