Siết chặt quản lý khai thác cát, sỏi ở điểm “nóng” Vĩnh Lộc

Từng là điểm “nóng” về tình trạng khai thác cát trái phép trên sông Mã, gây bức xúc trong dư luận, thế nhưng thời gian gần đây huyện Vĩnh Lộc đã tập trung thực hiện quyết liệt, đồng bộ nhiều giải pháp, huy động các lực lượng chức năng vào cuộc kịp thời xử lý, ngăn chặn, lập lại trật tự, kỷ cương.

Bãi tập kết của mỏ cát số 30 xã Vĩnh Yên đã lắp đặt trạm cân tải trọng giám sát khối lượng cát bán ra.

Dòng sông Mã và sông Bưởi chảy qua địa bàn huyện Vĩnh Lộc có trữ lượng cát, sỏi lớn. Theo Quy hoạch thăm dò, khai thác và sử dụng tài nguyên khoáng sản cát, sỏi làm vật liệu xây dựng tỉnh Thanh Hóa đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2030 được UBND tỉnh phê duyệt năm 2018 thì huyện được quy hoạch 8 mỏ cát. Hiện tại đã có 5 mỏ được cấp phép, gồm các mỏ cát: số 54, số 18, số 20, số 30, số 32 và 4 bãi tập kết cát, 2 khu kinh doanh vật liệu xây dựng, thương mại tổng hợp. Nhìn chung các đơn vị được cấp phép khai thác, tập kết, kinh doanh cát, sỏi lòng sông trên địa bàn huyện cơ bản tuân thủ các quy định của pháp luật, đáp ứng nhu cầu xây dựng trên địa bàn.

Tuy nhiên, do khó khăn về lực lượng, phương tiện ngăn chặn, cũng như địa bàn giáp ranh với nhiều huyện trong tỉnh, đã có thời gian tình trạng khai thác cát trái phép trên địa bàn huyện Vĩnh Lộc diễn ra rất phức tạp, gây thất thoát khoáng sản, làm thất thu ngân sách, ảnh hưởng xấu đến an ninh trật tự trên địa bàn. Ví như, vào tháng 6-2021, trên sông Mã đoạn gần trạm bơm xã Vĩnh Quang, nhiều thuyền không có đăng ký, đăng kiểm đã rầm rộ hút cát rồi di chuyển sang phía xã Cẩm Tân (Cẩm Thủy), thoát khỏi sự truy bắt của lực lượng chức năng huyện Vĩnh Lộc. Hay vào cuối tháng 3-2022, một số đối tượng đã lợi dụng hoạt động của các mỏ được cấp phép để khai thác cát trái phép, gây sạt lở bờ, bãi ven sông tại các xã Vĩnh Quang, Ninh Khang, Vĩnh Hòa...

Nhằm bảo vệ nguồn tài nguyên khoáng sản và ngăn chặn kịp thời tình trạng khai thác cát trái phép, huyện Vĩnh Lộc đã tập trung thực hiện đồng bộ, quyết liệt các giải pháp, huy động các lực lượng và Nhân dân tham gia. Theo đó, từ tháng 7-2021, UBND huyện Vĩnh Lộc đã ký kết quy chế phối hợp trong công tác quản lý cát, sỏi lòng sông tại khu vực giáp ranh với huyện Yên Định và Cẩm Thủy. Quy chế nhằm thiết lập cơ chế phối hợp đồng bộ, hiệu quả về chuyên môn và thông tin, ngăn chặn, chấm dứt tình trạng khai thác cát, sỏi trái phép, giải quyết khó khăn, vướng mắc trong công tác quản lý khoáng sản cát, sỏi tại khu vực giáp ranh giữa 3 huyện. Trong quy chế này, huyện Vĩnh Lộc yêu cầu các lực lượng chức năng, các xã sau khi được đề nghị phối hợp thì chậm nhất 30 phút phải có mặt tại hiện trường để xử lý vi phạm khai thác cát, sỏi trái phép ở khu vực giáp ranh.

Từ đầu năm nay, UBND huyện Vĩnh Lộc đã ban hành và tổ chức thực hiện phương án bảo vệ khoáng sản, cát sỏi lòng sông chưa khai thác trên địa bàn. Theo đó, huyện đã xác định các điểm “nóng” thường xuyên xảy ra tình trạng khai thác cát, sỏi trái phép, thuộc địa bàn các xã: Vĩnh Quang, Vĩnh Yên, Vĩnh Hòa, Ninh Khang, Minh Tân. Đặc biệt là vị trí giáp trạm bơm xã Vĩnh Quang; vị trí giáp ranh giữa xã Vĩnh Quang và Vĩnh Yên; thôn Long Vân, xã Ninh Khang; ngã ba sông Bưởi - sông Mã... Từ đó xây dựng tình huống giả định, phương án huy động lực lượng, phương tiện kiên quyết xử lý, ngăn chặn. Các lực lượng chức năng của huyện đã tổ chức kiểm tra phương tiện đang khai thác; đang vận chuyển; phương tiện đang neo đậu không thuộc bến thủy nội địa nhưng có chứa cát, sỏi; phương tiện đang chuyển cát, sỏi vào bãi tập kết. Thực hiện công khai các thông tin về mỏ, phương tiện, thời gian khai thác của các mỏ cát, bãi kinh doanh vật tư tổng hợp trên các phương tiện thông tin đại chúng để người dân biết, giám sát và cung cấp thông tin theo đường dây nóng. Đồng thời đề cao vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu cấp chính quyền cơ sở trong quản lý khai thác khoáng sản theo quy định của pháp luật.

Thực hiện phương án của huyện, UBND các xã: Vĩnh Quang, Vĩnh Yên, Ninh Khang, Vĩnh Hòa đã tổ chức lập chốt (từ 3 - 5 người) để theo dõi, chủ động phối hợp với lực lượng chức năng của huyện, kịp thời xử lý sự việc. Các chốt hoạt động 24/24h khi phát hiện dấu hiệu khai thác cát trái phép trên sông. Các xã thuộc điểm “nóng” của huyện cũng thường xuyên kiểm tra mỏ cát trong việc niêm yết công khai thời gian, số lượng, tàu thuyền khai thác, vận chuyển cát, sỏi trong ngày để thuận lợi cho công tác quản lý.

Đáng chú ý, từ ngày 15-5 đến ngày 30-7 vừa qua, huyện Vĩnh Lộc đã thực hiện đợt cao điểm kiểm tra, xử lý tình trạng khai thác, tập kết, kinh doanh cát, sỏi lòng sông trái phép trên địa bàn. Theo đó huyện Vĩnh Lộc đã thành lập Tổ liên ngành cấp huyện với nòng cốt là lực lượng công an huyện, do Phó Chủ tịch UBND huyện làm Tổ trưởng, tổ chức huy động phương tiện kiểm tra, xử lý đối với hoạt động khai thác, tập kết kinh doanh cát, sỏi lòng sông trái phép. Sau đợt cao điểm, Tổ liên ngành của huyện vẫn tổ chức các hoạt động kiểm tra định kỳ, hoặc đột xuất theo tình hình thực tế và phản ánh của người dân.

Với nhiều nỗ lực trong công tác quản lý Nhà nước, sự tham gia tích cực của các lực lượng chức năng và Nhân dân, tình trạng khai thác cát, sỏi trái phép trên địa bàn huyện Vĩnh Lộc thời gian gần đây đã được ngăn chặn, xử lý kịp thời. Ghi nhận thực tế ngày 23-8 trên sông Mã, đoạn qua trạm bơm xã Vĩnh Quang không có phương tiện khai thác cát hoạt động. Trong khi đó, hoạt động khai thác tại mỏ cát số 32 (trên sông Mã đoạn qua xã Vĩnh Quang) được tiến hành theo quy định của pháp luật. Bãi tập kết của mỏ cát số 30, thuộc địa bàn xã Vĩnh Yên đã được lắp đặt cân tải trọng và hệ thống camera giám sát lượng xe vào ra. Các thiết bị hoạt động bình thường, đảm bảo theo các quy định của pháp luật...

Theo ông Trịnh Xuân Thắng, Phó Chủ tịch UBND huyện Vĩnh Lộc: Trong 6 tháng đầu năm 2022, huyện đã phát hiện, xử lý 5 trường hợp khai thác, tập kết cát trái phép, xử phạt nộp ngân sách Nhà nước hơn 158 triệu đồng. Các đơn vị được cấp phép khai thác, tập kết, kinh doanh cát sỏi hoạt động trên địa bàn đã tuân thủ các quy định của pháp luật.

Cũng theo ông Thắng, trong thực hiện nhiệm vụ quản lý khoáng sản trên địa bàn, huyện đã gặp nhiều khó khăn, vướng mắc, như: thiếu phương tiện tàu thuyền, ca nô phục vụ công tác kiểm tra, xử lý; các phao mốc vị trí mỏ cát trên sông dễ bị dịch chuyển khỏi vị trí ban đầu; việc giám sát khối lượng cát khai thác tại mỏ và khối lượng xuất bán tại bãi. Đặc biệt, theo quy định của Luật Khoáng sản thì trách nhiệm quản lý khoáng sản được giao trực tiếp cho chính quyền cơ sở, nhưng thực tế thì các xã đều không có phương tiện tàu thuyền, người điều khiển và thiếu công cụ hỗ trợ...

Phó Chủ tịch UBND huyện Vĩnh Lộc Trịnh Xuân Thắng cho biết thêm: Trong thời gian tới, huyện tiếp tục tập trung cao nỗ lực thực hiện phương án bảo vệ khoáng sản, cát sỏi lòng sông chưa khai thác được phê duyệt từ đầu năm. Trong đó, huyện tiếp tục thực hiện các giải pháp nhằm nâng cao trách nhiệm của đội ngũ công chức từ huyện đến xã, nhất là người đứng đầu chính quyền cơ sở trong quản lý tài nguyên khoáng sản. Tập trung yêu cầu các chủ mỏ công khai thời gian, sản lượng khai thác, số phương tiện tham gia, mốc mỏ để Nhân dân tham gia giám sát. Đồng thời tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật, vận động quần chúng Nhân dân tham gia tố giác các vi phạm pháp luật nói chung và khai thác khoáng sản trái phép nói riêng... với mục tiêu ngăn chặn kịp thời, xử lý dứt điểm tình trạng khai thác cát trái phép trên địa bàn.

Bài và ảnh: Đồng Thành