Những câu hỏi của Thủ tướng và trách nhiệm trả lời

Phát biểu tại hội nghị trực tuyến toàn quốc về phát triển thị trường lao động linh hoạt, hiện đại, bền vững và hội nhập diễn ra ngày 20-8, bên cạnh đánh giá đúng mức bước tiến về lao động, thị trường lao động trong nước, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã bày tỏ nhiều trăn trở.

Ảnh minh họa.

Thủ tướng đã đặt ra những câu hỏi vì sao một lực lượng lớn lao động chất lượng cao được đào tạo ở nước ngoài không muốn quay về nước làm việc. Vì sao thời gian gần đây có một số lao động thuộc khu vực Nhà nước có xu hướng chuyển dịch ra khu vực tư nhân. Vì sao lực lượng lao động xuất khẩu của nước ta thu nhập bình quân thường thấp hơn các nước trong khu vực, cạnh tranh quốc tế còn thấp. Vì sao người dân một số địa phương phải xa gia đình, con nhỏ, bố mẹ già, thậm chí bỏ đất đai, ruộng vườn để đi làm thuê nơi khác. Vì sao đời sống của một bộ phận công nhân ở các khu công nghiệp, thành phố lớn còn khó khăn, nhất là về vấn đề nhà ở. Vì sao vẫn còn những hiện tượng đình công ở một số khu công nghiệp...?

Đây là những câu hỏi cần phải sớm có câu trả lời, và đương nhiên trách nhiệm giải quyết không chỉ thuộc về Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, dù Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội là cơ quan có trách nhiệm quản lý, tham mưu, giải quyết vấn đề việc làm quốc gia. Để giải quyết được những câu hỏi này đòi hỏi phải có sự cộng đồng trách nhiệm rất lớn của nhiều bộ, ngành, cơ quan, địa phương, doanh nghiệp và bản thân người lao động, và cũng không thể là câu chuyện ngày một, ngày hai. Bởi, những mắt xích trong việc đào tạo, sử dụng lao động lâu nay đang bộc lộ những điểm yếu, trong đó cách đánh giá, nhìn nhận, sử dụng lao động cũng như chế độ đãi ngộ ở một số đơn vị, địa phương, doanh nghiệp chưa thật sự tường minh, thậm chí có phần cảm tính, nặng tình cảm hơn là căn cứ vào năng lực của nhân sự. Vì thế, nhiều người lao động không nhận thấy sự đãi ngộ công bằng và xứng đáng, nên họ có quyền hoặc mong muốn được tìm đến những cơ hội việc làm tốt hơn, dẫn đến việc “chảy máu” nguồn nhân lực hoặc những cuộc dịch chuyển nhân lực bất đắc dĩ, và hậu quả là dẫn đến tình trạng thừa - thiếu lao động cục bộ, năng suất, chất lượng lao động nhìn chung chưa cao, không đảm bảo sự ổn định. Thực tế, trong số lao động đang làm việc hiện nay có rất nhiều lao động làm việc theo mùa vụ, hợp đồng ngắn hạn ít sự ràng buộc nên cũng không có nhiều cống hiến. Mặt khác, hệ thống thông tin thị trường việc làm chưa thực sự hoàn chỉnh. Công tác giáo dục và đào tạo nhìn chung chưa đáp ứng đầy đủ yêu cầu phát triển nguồn nhân lực, đặc biệt là đào tạo nhân lực chất lượng cao, nhân lực cho ngành nghề mới. Việc gắn kết giữa cơ sở giáo dục nghề nghiệp với doanh nghiệp, huy động nguồn lực đầu tư còn hạn chế.

Từ những câu hỏi mà Thủ tướng đặt ra, đòi hỏi cơ quan quản lý lao động, các cơ quan chức năng, các địa phương phải nhanh chóng tháo gỡ những “nút thắt”, xây dựng được hệ thống quản trị thị trường lao động hiện đại, minh bạch, để mỗi người lao động từ khi tham gia đến khi rời thị trường lao động được quản trị minh bạch, thống nhất, có thể tham gia các hoạt động giao dịch việc làm, tiếp cận thông tin về thị trường lao động việc làm; cũng để doanh nghiệp dễ tiếp cận nguồn cung lao động, nâng cao chất lượng lao động; cơ sở đào tạo có chiến lược, kế hoạch đào tạo, cung ứng kịp thời, sát với nhu cầu thực tiễn. Có như vậy, thị trường lao động của chúng ta mới có thể thoát ra khỏi tình trạng “mù mờ”, năng suất, chất lượng lao động và sự thụ hưởng được nâng lên, đủ sức đáp ứng các yêu cầu về CNH, HĐH đất nước và hội nhập quốc tế.

Thái Minh