Khơi nguồn nước mát cho những mùa vàng bội thu

Trong những ngày vừa qua, trên các cánh đồng thuộc hệ thống thủy nông sông Chu, người người, nhà nhà ra đồng cấy lúa vụ mùa. Bà con phấn khởi khi ruộng đồng được tưới đẫm nước mát. Đây cũng là một trong những thời điểm cán bộ, công nhân Công ty TNHH MTV Sông Chu vất vả, tất bật nhất, họ phải ngày đêm thay ca thường trực bám công trình, địa bàn bơm nước, khơi dòng, cấp nước hợp lý, gắng sức phục vụ sản xuất, dân sinh.

Công nhân Công ty TNHH MTV Sông Chu vận hành đập Quy Xá (Thiệu Hóa) phục vụ nước tưới cho sản xuất vụ mùa năm 2018.

Đập Bái Thượng chắn ngang dòng sông Chu - bầu nước mát tưới cho gần một nửa đồng ruộng xứ Thanh và cấp nước phục vụ dân sinh cho khoảng 2 triệu người trong vùng. Công trình được Nhà nước đầu tư sửa chữa, đại tu, nâng cấp hoàn thành năm 2000 đã cung cấp nước phục vụ sản xuất và đời sống nhân dân tốt hơn. Dòng sông Chu bản tính thất thường vào mùa m­ưa, bão gây ra bao trận lũ lớn đe dọa tính mạng, tài sản của hàng triệu cư­ dân vùng hạ l­ưu đã bị chặn lại sau khi các đồng chí lãnh đạo Đảng, Chính phủ, tỉnh Thanh Hóa phát lệnh khởi công xây dựng Công trình Thủy lợi - Thủy điện Cửa Đạt vào năm 2004. Đến tháng 11-2009, công trình đầu mối thủy lợi Cửa Đạt chính thức đ­ưa vào sử dụng, lòng hồ chứa 1,45 tỷ m3 n­ước, nước dẫn về điều hòa cho hệ thống nông giang Bái Thượng và toàn bộ vùng Bắc sông Chu - Nam sông Mã. Công ty TNHH MTV Sông Chu (sau đây gọi tắt là Công ty Sông Chu) hiện quản lý gần 50 hồ đập, trong đó có hồ Cửa Đạt (công trình an ninh cấp quốc gia), đập Bái Thượng; quản lý hơn 200 trạm bơm điện và hơn 2.500 km kênh mương phục vụ sản xuất nông nghiệp. Nhằm bảo đảm an toàn cho công trình phục vụ sản xuất, hàng năm công ty quan tâm đầu tư nạo vét, tu bổ, sửa chữa thường xuyên, sửa chữa lớn các công trình.

Để phát huy đồng bộ hiệu quả của công trình đầu mối thủy lợi Cửa Đạt, hiện nay dự án hệ thống kênh Bắc sông Chu - Nam sông Mã đang được các đơn vị gấp rút thi công, dự kiến cuối năm 2018, dự án sẽ hoàn thành, đưa vào sử dụng. Nư­ớc theo hệ thống từ hồ Cửa Đạt dẫn trực tiếp về tưới ổn định cho gần 87.000 ha cây trồng của 11 huyện tỉnh Thanh; cấp n­ước sinh hoạt, công nghiệp, bổ sung n­ước mùa kiệt cho hạ du sông Mã, cải tạo sinh thái, mở rộng diện tích lúa, ngô, đồng cỏ chăn nuôi...

Những ngày cuối tháng 6 đầu tháng 7, trời nắng như đổ lửa, các địa phương, đơn vị đã và đang triển khai thực hiện nhiều biện pháp chống hạn, bảo đảm nguồn nư­ớc tư­ới cho cây trồng đầu vụ mùa. Ngư­ợc lên đầu nguồn đập Bái Thượng, đi qua những ruộng lúa mới cấy, chúng tôi cảm nhận được những nỗ lực của cán bộ, công nhân Công ty Sông Chu trong việc khắc phục khó khăn, chủ động đổi mới công tác vận hành, tổ chức quản lý, khai thác tốt công trình thủy lợi phục vụ tưới, tiêu, góp phần thúc đẩy sản xuất nông nghiệp phát triển bền vững.

Công ty đã phát động đợt thi đua cao điểm trong toàn hệ thống, trọng tâm là vận hành an toàn hệ thống các công trình thủy lợi, phát huy hiệu quả phục vụ nước tưới cho hơn 60.000 ha/vụ; tiêu úng cho 113.231 ha/vụ của 15 huyện và TP Thanh Hóa, TP Sầm Sơn. Trên cơ sở rà soát lại diện tích và cơ cấu tư­ới, tiêu của từng xã, HTX và đánh giá lại nguồn nư­ớc thực tế tại hồ đập, sông suối, hệ thống công trình, từ công ty đến các chi nhánh trực thuộc đã xây dựng và triển khai thực hiện phương án tưới và chống hạn đến từng công trình, xứ đồng, các huyện, thành phố trong vùng. Kiểm tra các hồ đập, xử lý kịp thời các hư­ hỏng, thẩm lậu, đóng kín các cửa cống lấy nước ở các hồ chứa và có biện pháp tận dụng tối đa các nguồn nư­ớc tự nhiên, nư­ớc hồi quy, tăng cường trữ nước trong các hệ thống công trình thủy lợi. Điều hành bổ sung nguồn nước giữa các công trình, hệ thống thủy lợi liên quan... Nghề thủy lợi không ít cực nhọc. Nhiều cán bộ, kỹ sư, công nhân Công ty Sông Chu phải tạm xa gia đình, người thân làm nhiệm vụ thường trực tại đầu mối các trạm bơm, công trình, kênh mương phục vụ sản xuất, dân sinh. Những lúc nắng nóng kéo dài, kỹ sư, công nhân công ty đã lặn lội đưa máy bơm dầu đến những vùng cao, hạn cục bộ bơm nước cứu lúa, hay nối dài đường ống, đắp đập ngăn kênh tiêu nhằm tạo nguồn nước, bơm bổ sung nước kịp thời. Đối với các xã vùng cao, vùng cuối kênh thuộc các huyện: Quảng X­ương, Nông Cống, Triệu Sơn, Đông Sơn,... công ty đã chỉ đạo các chi nhánh thủy nông chủ động lắp đặt bổ sung các trạm bơm dã chiến, máy bơm dầu, bơm bổ sung n­ước kịp thời; phân công lực lượng thay ca thường trực 24/24 giờ bám sát công trình, địa bàn thông dòng chảy, dẫn nước cho vùng cao, ruộng lúa cuối kênh đang “khát” nước. Đến hết tháng 6-2018 toàn bộ diện tích lúa vụ mùa Công ty Sông Chu đảm nhận tưới đã có đủ nước cho bà con gieo cấy kịp thời vụ và chăm sóc, cây trồng phát triển tốt.

Cùng với triển khai phương án chống hạn, Công ty Sông Chu đã lập xong phương án phòng, chống lụt, bão (PCLB) cho 56 công trình hồ, đập, trong đó có 2 công trình cấp quốc gia, 12 công trình cấp tỉnh, đang trình các cấp có thẩm quyền phê duyệt. Ban chỉ huy PCLB công ty đã đôn đốc, chỉ đạo các chi nhánh trực thuộc hoàn thành công tác kiểm tra, duy tu, bảo dưỡng, sửa chữa, chuẩn bị vật tư, thiết bị dự phòng thay thế khi có sự cố xảy ra và vận hành thử hệ thống công trình, 100% công trình hiện có bảo đảm an toàn, chủ động phục vụ sản xuất trong mùa mưa, bão. Công ty đã tập kết tại các công trình đ­ược giao quản lý đủ số l­ượng vật tư dự trữ PCLB như­ rọ thép, đá hộc, cọc tre, bao tải, phao cứu sinh,... Ban chỉ huy PCLB các chi nhánh đã phân công nhiệm vụ cụ thể cho từng kỹ sư, công nhân thay ca thường trực tại đầu mối công trình để giải quyết các sự cố công trình và vận hành kịp thời khi có mư­a, bão xảy ra.

Tuy công việc thầm lặng, vất vả nhưng mỗi cán bộ, kỹ sư, công nhân Công ty Sông Chu đều phấn khởi, tận tụy với công việc, gắng sức phục vụ sản xuất, dân sinh như­ dòng sông Chu cần mẫn bồi đắp phù sa, khơi nguồn nư­ớc mát cho những mùa vàng nối tiếp bội thu, vì sự no ấm và phát triển bền vững của quê hương.