Bảo vệ gắn với phát triển rừng bền vững tại Ban Quản lý rừng phòng hộ Lang Chánh

Ban Quản lý (BQL) rừng phòng hộ Lang Chánh được giao nhiệm vụ quản lý, bảo vệ và tổ chức sản xuất, kinh doanh trên diện tích 10.292,14 ha rừng và đất lâm nghiệp, trong đó có 8.343,25 ha rừng tự nhiên. Hầu hết diện tích rừng phòng hộ trên địa bàn các xã vùng sâu, vùng xa, triền núi đá cao, đường giao thông xuống cấp,... gây khó khăn cho công tác tuần tra, bảo vệ rừng (BVR) và phòng cháy, chữa cháy (PCCCR).

Mô hình trồng rừng gỗ lớn của Ban Quản lý rừng phòng hộ Lang Chánh tại xã Trí Nang.

Để chủ động quản lý, bảo vệ và phát triển rừng (BV&PTR) theo hướng hiệu quả, bền vững, BQL rừng phòng hộ Lanh Chánh đã chủ động triển khai thực hiện nhiều giải pháp. Chủ động xây dựng quy chế phối hợp với cấp ủy, chính quyền các xã, thị trấn và các cơ quan chức năng trong thực hiện Chỉ thị số 13–CT/TW, ngày 12-1-2017 của Ban Bí thư về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác quản lý, BV&PTR.

Nhằm giảm dần và chấm dứt tình trạng phá rừng làm nương rẫy, khai thác lâm sản trái phép, đến tháng 3-2022, BQL rừng phòng hộ Lang Chánh đã giao khoán BVR cho 17 cộng đồng thôn, bản và 470 hộ gia đình. Đồng thời, hướng dẫn kỹ thuật, tổ chức cho các hộ trồng mới rừng sản xuất theo hướng thâm canh, bảo vệ an toàn diện tích rừng được giao quản lý, bảo vệ, chăm sóc và khai thác rừng trồng đã cho sản phẩm theo quy định. Nhờ tích cực tham gia trồng và BVR người dân trong vùng có thêm việc làm tại chỗ, thu nhập từ tiền nhân công và sản phẩm của rừng, góp phần xóa đói, giảm nghèo và nâng cao đời sống.

Các năm vừa qua, BQL rừng phòng hộ Lang Chánh đã phối hợp với cấp ủy, chính quyền địa phương xây dựng và triển khai thực hiện phương án quản lý rừng bền vững giai đoạn 2019-2028; phương án BVR, PCCCR; phương án quản lý đất lâm nghiệp hàng năm... Hàng tháng, ban đã phối hợp với các cộng đồng thôn, bản, hộ nhận khoán BVR xây dựng kế hoạch tuần tra, kiểm tra, BVR, thực hiện giám sát theo quy trình của 10 nguyên tắc quản lý rừng bền vững của Tổ chức Quản lý rừng bền vững quốc tế (GFA). Áp dụng công nghệ lưu trữ tuyến đi bằng tọa độ định vị toàn cầu (dùng máy GPS hoặc máy tính bảng cầm tay) nhằm kiểm soát toàn bộ hoạt động tuần tra, kiểm tra, BVR của 5 trạm BVR trực thuộc; thu thập số liệu đánh giá hiện trạng, an ninh đất, rừng.

Thực tế cho thấy mô hình phát triển lâm nghiệp bền vững tại BQL rừng phòng hộ Lang Chánh là một chuỗi giá trị kinh tế lâm nghiệp từ khâu ươm giống đến trồng rừng, chăm sóc, khai thác, chế biến và tiêu thụ các sản phẩm từ rừng trồng và trở lại trồng rừng. Quy trình này tạo được sự chủ động trong suốt quá trình sản xuất của BQL rừng phòng hộ Lang Chánh vì không bị phụ thuộc vào các yếu tố bên ngoài như nguồn cây giống, nguồn gỗ đầu vào cho khai thác, chế biến. Trong khi đó, vẫn giữ được rừng tự nhiên, còn rừng sản xuất lại được bảo vệ tốt hơn khi có sự tham gia của các chủ rừng thông qua hình thức giao khoán đất rừng cho người dân địa phương. BQL đã chủ động áp dụng khoa học - kỹ thuật vào trồng rừng sản xuất theo hướng thâm canh rừng gỗ lớn, có sử dụng phân bón lót và bón phân cho cây trồng trong thời gian chăm sóc nên hơn 1.800 ha diện tích trồng mới từ năm 2007 đến nay, chủ yếu là keo, luồng, mỡ sinh trưởng, phát triển tốt và đã cho khai thác. Từ năm 2017 đến tháng 3-2022, ban đã trồng mới 824 ha rừng gỗ tại các xã: Trí Nang, Giao Thiện, Tân Phúc và thị trấn Lang Chánh. Ban đã chú trọng tìm giống cây cho năng suất cao, chất lượng gỗ tốt phục vụ chế biến. Các năm trước đây, BQL rừng phòng hộ Lang Chánh là đơn vị tiên phong trong tỉnh trồng keo tai tượng Úc. Theo đánh giá của BQL, keo tai tượng Úc có ưu điểm nhanh lớn, năng suất sinh khối khá cao, tuy nhiên chất lượng gỗ không cao, ảnh hưởng đến hiệu quả kinh tế trong chế biến. Vài năm gần đây, ban đã chuyển dần từ trồng keo hạt tai tượng Úc sang keo lai mô và hom.

Hiện nay, BQL rừng phòng hộ Lang Chánh đã chuẩn bị các điều kiện để trồng mới từ 100 đến 120 ha rừng gỗ lớn bằng keo lai mô trong năm 2022 trên diện tích rừng sản xuất vừa cho khai thác theo quy định. Đồng thời, thực hiện việc làm giàu rừng bằng trồng bổ sung một số cây lâm nghiệp có giá trị kinh tế cao như sưa đỏ, lim xanh, pơ mu, dổi... vào rừng tự nhiên.

Để bao tiêu toàn bộ sản phẩm từ diện tích rừng giao khoán cho các hộ dân, BQL rừng phòng hộ Lang Chánh đã đầu tư lắp đặt dây chuyền chế biến gỗ với công suất 50.000m3 gỗ nguyên liệu/năm phục vụ xuất khẩu và tiêu dùng trong nước. Nguyên liệu đầu vào là sản phẩm từ rừng trồng được khai thác theo kế hoạch sản xuất hàng năm của đơn vị. Rừng khai thác phục vụ chế biến đến đâu được tiến hành trồng lại tới đó đã tạo ra chu trình sản xuất khép kín và bền vững tại đơn vị.

Đánh giá về hiệu quả của mô hình BV&PTR bền vững tại đơn vị, ông Ngô Văn Trọng, Phó Giám đốc phụ trách BQL rừng phòng hộ Lang chánh, cho biết: Mô hình trên là phù hợp với hoạt động sản xuất lâm nghiệp, đồng thời nâng cao hiệu quả quản lý, BVR mà đơn vị được giao. Năm 2019, Tổ chức Quản lý rừng bền vững quốc tế (GFA) đã kiểm tra, đánh giá và quyết định cấp chứng chỉ quản lý rừng bền vững (FSC) cho BQL rừng phòng hộ Lang Chánh. Vì vậy giá trị gỗ đã được nâng lên, có đủ điều kiện xuất khẩu vào thị trường quốc tế.

Cùng với phát triển rừng, đến cuối tháng 3-2022, BQL rừng phòng hộ Lang Chánh đã tổ chức quản lý, bảo vệ tốt 10.292,14 ha rừng và đất lâm nghiệp, không bị cháy, không bị xâm lấn, an ninh rừng luôn ổn định, độ che phủ rừng do BQL hiện tại đạt 99,09%.

Bài và ảnh: Thu Hòa