Dù chỉ là chiếc áo vải phin, quần xanh chéo hay xa tanh, nhưng khi được mua lũ trẻ sướng rơn, nhiều đứa chạy khoe khắp làng. Và còn một thứ nữa nhiều đứa trẻ mong người lớn mua về nhà, đó là những bức tranh vẽ mâm ngũ quả hay em bé ôm cá, ôm tôm. Còn người lớn thì thích những bức tranh có câu đối tết để dán ở hai cánh cửa đi hoặc treo ở hai bên cột chính căn nhà.

Khi mà các dịch vụ văn hóa còn thiếu thốn, thì tranh tường và chữ của ông đồ treo trong nhà là một cách để nhiều gia đình thể hiện sự khác biệt. Nhiều nhà dán trên tường cùng lúc nhiều bức tranh. Khá giả thì tranh đúc khuôn Đông Hồ, tranh thờ Hàng Trống hay những bức thư pháp uốn lượn trên giấy hồng điều được đóng khung cẩn thận. Nhà nghèo cũng cố để mua một bức tranh tết. Khó khăn là vậy, nhưng đời sống tinh thần của người dân vẫn rất cao.

Và để có những món hàng ngày tết nhiều người phải đi qua những hành trình vất vả như phải đi đốn củi về tập kết trong sân nhà từ cuối tháng 9 âm lịch, chờ đến gần tết đem bán. Có nhà phải bán tới một hai cây rơm hoa. Còn lại các gia đình thường đem đến chợ bán những nông sản dành dụm được từ nhiều tháng trước, và dùng tiền bán được để mua hàng tết.

Còn với thực phẩm cho ngày tết, ngoài cá mè hoa được chia theo khẩu sau khi tát ao làng đem nướng rơm rồi gác bếp hay kho mặn tích trữ, thì thịt lợn cũng không có nhiều. Thường nhiều nhà phải chờ đến phiên cuối cùng của năm cũ để mua, vì không có dụng cụ để bảo quản như bây giờ. Thịt mua về, nhà có điều kiện thì làm nem thính, gói giò, nhưng không nhiều nhà nấu thịt đông. Những năm gặp thời tiết nắng nóng phải bó giò vào túi ni lông thả xuống đáy giếng để tránh bị thiu.

Những phiên chợ tết được nhiều người xem như ngày vui ở những vùng quê có nhiều cư dân nông nghiệp. Dù không quá ồn ã, tấp nập và sặc sỡ sắc màu như chợ ở vùng thương thị hay nơi có làng nghề truyền thống, nhưng có cảm giác ấm cúng, người bán, mua cũng thật, nói thách, nhưng bán không điêu toa. Trong phiên chợ tết nhiều người đi chợ có thể sẽ cho mình quyền ăn một bát bún hay chiếc bánh rán hoặc món nào đó mà có thể cả năm họ chưa được ăn.

Chợ tết quê cứ thế lặng lẽ đi theo năm tháng, đời người. Nhiều phiên chợ tết quê đã đi vào văn học, như những câu thơ:

Hình ảnh phiên chợ tết xưa với những ông đồ già, người bán tranh Đông Hồ gầy guộc và cả những người đi chơi chợ và sắm tết, dù đã lùi vào quá vãng, nhưng với thế hệ chúng tôi về trước vẫn vẹn nguyên trong ký ức những phiên chợ quê ngày tết không chỉ đi sắm, mà còn là đi chơi chợ tết.

Nội dung: Cát Điền

Ảnh: Tư liệu Internet

Đồ họa: Mai Huyền