Vì sao lao động tại các mỏ đá không mặn mà với việc đóng BHXH?

Dù doanh nghiệp muốn đóng bảo hiểm xã hội (BHXH) cho người lao động nhưng họ lại một mực chối từ. Đó là thực tế đang diễn ra tại các doanh nghiệp khai thác đá ở nhiều địa phương trong tỉnh.

Nhiều lao động làm việc tại các mỏ đá từ chối quyền tham gia BHXH.

Trong số 18 công nhân đang làm việc tại mỏ đá Fecon thuộc xã Tân Trường (Tĩnh Gia) thì chỉ có 10 lao động tham gia BHXH. Giải thích về con số còn khiêm tốn này, ông Nguyễn Trung Luận, giám đốc điều hành mỏ cho rằng: Để lao động đóng BHXH là cả một quá trình, doanh nghiệp đã phải vận động, tuyên truyền nhiều lần. Số còn lại hoặc mới vào và thậm chí vào làm việc tại công ty đã lâu nhưng vẫn không muốn tham gia BHXH với nhiều lý do. Để minh chứng cho những gì đã nói, ông Luận kể rành mạch tên tuổi những lao động “ngại” đóng BHXH. Trong số đó có lao động Trần Mai Nam, 43 tuổi, vào làm ở mỏ đá đã được 5 năm. Trao đổi với chúng tôi, lao động này cho biết: Chưa bao giờ tham gia BHXH vì BHXH không... chắc chắn nên không muốn tham gia.

Tại Công ty Sản xuất vật liệu Thành Phát xã Đông Vinh (TP Thanh Hóa) hiện có 8 lao động làm việc tại mỏ đá nhưng không có người nào đóng BHXH. Sẽ càng thấy nghịch lý hơn khi giám đốc công ty này là ông Nguyễn Đình Thành khẳng định: Công ty có cho 100% tiền BHXH, lao động cũng không lấy vì họ không gắn bó lâu dài với công ty. Ông Thành cho biết: Công tác tuyên truyền rất mạnh và dù chỉ cần ở lao động một cái chứng minh nhân dân thôi nhưng vận động mãi mà vẫn không ai muốn tham gia BHXH, cứ khất lùng quanh. Không tham gia là khổ cho doanh nghiệp vì nếu không may có điều gì xảy ra thì doanh nghiệp cũng gánh tội là không thực hiện đầy đủ các chế độ cho người lao động, là vi phạm luật. Không phải doanh nghiệp từ chối mà chính lao động đã gây khó...

Câu chuyện mà ông Nguyễn Duy Nở, Giám đốc Công ty TNHH Hoàng Tuấn lại cho cái nhìn khả quan hơn khi tại mỏ đá Hà Tân (Hà Trung) của công ty này có 15 lao động thì có tới 11 lao động tham gia BHXH. 4 người còn lại là công nhân khoan đá thuê ở tỉnh khác về và do họ làm trong thời gian ngắn nên không tham gia đóng bảo hiểm. Theo ông Nở, để lao động tham gia BHXH đầy đủ, ngoài việc tuyên truyền thì phải làm tốt hơn các chế độ ưu đãi đối với công nhân, phải tạo uy tín, lòng tin để níu giữ họ lại làm việc lâu dài, chính điều này sẽ giúp họ yên tâm khi tham gia BHXH.

Tuy nhiên, theo đánh giá từ phòng lao động, thương binh và xã hội các huyện thì việc quản lý, nắm bắt số lao động làm việc tại các mỏ đá là vô cùng khó khăn vì nhiều doanh nghiệp báo cáo không trung thực, do đó có thực hay không nhiều lao động chỉ làm việc ngắn ngày nên không muốn tham gia đóng BHXH hay do doanh nghiệp “lờ” đi chuyện đóng BHXH cho người lao động. Chính vì vậy sẽ không tránh được tình trạng số lao động làm việc tại mỏ còn lớn hơn nhiều con số báo cáo của các doanh nghiệp, nếu vậy số lao động không tham gia BHXH sẽ còn phải lớn hơn nữa chứ không chỉ dừng ở con số mà doanh nghiệp đưa ra.

Và trên thực tế, nhiều doanh nghiệp cũng đã làm động thái vận động, tuyên truyền nhưng người lao động vẫn hờ hững với BHXH, điều này là có thật khi mà nhiều lao động tại các mỏ đá đã không ngần ngại chia sẻ với nhiều nguyên nhân, hoặc do họ làm ngắn ngày, hoặc họ muốn mang trọn đồng lương về nhà để trang trải cuộc sống mà không muốn phân tán đồng lương hoặc họ có suy nghĩ là đóng bảo hiểm nhân thọ còn có quyền lợi nhiều hơn đóng BHXH... Được biết, thu nhập của lao động tại mỏ đá dao động từ 7 - 9 triệu đồng/người/tháng, là số tiền không thấp so với mặt bằng chung, nhưng với nghề vất vả, nhiều rủi ro thì không phải là cao.

Để người lao động thấy rõ hơn tính ưu việt của BHXH, người sử dụng lao động cần tăng cường hơn nữa công tác tuyên truyền, vận động, đưa ra những ưu đãi tốt hơn với người lao động để họ gắn bó lâu dài mà không phải là làm hôm nay, bỏ việc ngày mai. Có như vậy người lao động mới thấy tầm quan trọng của việc tham gia BHXH. Hơn nữa, các ban, ngành chức năng cũng cần quan tâm hơn và cần có chế tài xử lý những doanh nghiệp cố tình lách luật để cuối cùng người chịu thiệt lại chính là người lao động.