Sẻ chia kinh nghiệm xây dựng “Thôn nông thôn mới kiểu mẫu”

Giữa năm 2017, Văn phòng Điều phối Chương trình Xây dựng nông thôn mới (XDNTM) tỉnh đã triển khai thí điểm 3 mô hình xây dựng “Thôn NTM kiểu mẫu” ở 3 vùng địa lý khác nhau, gồm: Thôn 3, xã Xuân Giang (Thọ Xuân), thôn Bái Sơn, xã Hà Tiến (Hà Trung) và thôn Xuân Lập, xã Ngọc Phụng (Thường Xuân). Đến thời điểm hiện tại, cả 3 thôn nói trên đã được công nhận “Thôn NTM kiểu mẫu” chỉ sau hơn 1 năm nỗ lực phấn đấu.

Đường thôn Xuân Lập (xã Ngọc Phụng, huyện Thường Xuân).

Trở lại thôn Xuân Lập, xã Ngọc Phụng những ngày đầu tháng 10, chúng tôi cảm nhận được sự đổi thay rõ rệt về diện mạo nông thôn qua từng tuyến đường, từng ngõ xóm. Hai bên đường liên thôn rộng rãi, kiên cố và sạch sẽ là những luống hoa thi nhau khoe sắc, chạy dài. Những khu vườn um tùm cây cỏ trước kia, nay đã được thay bằng những vườn thanh long, vườn bầu, mướp và nhiều loại rau xanh mướt mát. Ngay tại một thôn miền núi, những ngôi nhà cũng được đánh số, có tên đường đã gây ngạc nhiên cho nhiều người đến thăm. Phiên chợ riêng của thôn họp chóng vánh vào đầu giờ buổi sáng, những hoạt động sản xuất nhộn nhịp, hối hả, môi trường sống trong lành, sạch sẽ... là những biểu hiện dễ nhận thấy nhất của thôn NTM kiểu mẫu này. Ông Trịnh Quang Hải, người dân thôn Xuân Lập, cho biết: Nhận thấy xây dựng thôn NTM kiểu mẫu là hướng tới người dân, mọi người trong thôn hồ hởi, chung tay xây dựng. Ngoài những đổi thay về cơ sở vật chất, vườn của các gia đình cũng trở thành vườn sản xuất hàng hóa sau khi hưởng ứng phong trào cải tạo vườn tạp. Riêng nhà tôi, trước kia cây cối rậm rạp, từ khi được tuyên truyền, gia đình đã phát quang, phát triển vườn thanh long với diện tích 5 sào.

Nói về quá trình xây dựng thôn NTM kiểu mẫu đầu tiên ở khu vực miền núi Thanh Hóa này, ông Lê Xuân Đấu, Bí thư Đảng ủy xã Ngọc Phụng, chia sẻ: Tháng 7–2017, thôn Xuân Lập được tỉnh chọn thí điểm xây dựng thôn NTM kiểu mẫu. Do làm điểm, nên đầu tiên xã và thôn đã chú trọng công tác tuyên truyền để người dân hiểu xây dựng thôn NTM kiểu mẫu là vì sự phát triển của chính họ, từ đó chung tay gánh vác các công việc cùng chính quyền địa phương. Sau 5 lần tổ chức hội nghị nhân dân trong thôn, nhiều người đã nhận thức được đây là quá trình làm thay đổi về chất các tiêu chí so với thôn NTM bình thường. “Khi người dân trong thôn đã hiểu và đồng tình, xã mới huy động tất cả các đoàn thể, tổ chức vào cuộc giúp thôn thực hiện những tiêu chí liên quan. Từ công tác vệ sinh môi trường trong từng gia đình và vệ sinh chung; việc trồng hoa dọc các tuyến đường; xây dựng vườn kinh tế kiểu mẫu; chỉnh trang nhà cửa, công trình phụ hợp vệ sinh... đều trở thành những phong trào sâu rộng. Làm xong mỗi phần việc, nhân dân lại thấy đẹp hơn, tốt hơn, từ đó tạo được sự đồng thuận cho những phần việc tiếp theo” – ông Lê Xuân Đấu cho biết thêm. Sau hơn một năm thực hiện xây dựng thôn NTM kiểu mẫu, 14 tiêu chí do tỉnh đề ra đã hoàn thành. Diện mạo thôn NTM kiểu mẫu được xác lập với mô hình làng quê yên bình, thân thiện, đáng sống.

Tại thôn Bái Sơn, xã Hà Tiến, những đặc điểm của một thôn NTM kiểu mẫu đã hiện hữu, làm thay đổi cả về chất lẫn về lượng những tiêu chí trong XDNTM so với trước đó chỉ một vài năm. Các mô hình sản xuất trong thôn phát triển, nhất là mô hình trồng cây dược liệu cho thu nhập cao. Người dân trong thôn được xã và huyện Hà Trung hỗ trợ kinh phí để hoàn thiện các trang trại sản xuất thân thiện hơn với môi trường. Đến nay, cả thôn đã phát triển được 21 mô hình trang trại lớn nhỏ, bình quân thu nhập hơn 100 triệu đồng mỗi năm. Nhiều diện tích ao hồ, mặt nước của thôn được phát huy khi người dân lựa chọn những giống cá, tôm cho năng suất và giá trị cao hơn trước để thâm canh. Cùng với các nguồn hỗ trợ, hơn 1 năm qua, nhân dân trong thôn đã tình nguyện đóng góp 410 triệu đồng để xây dựng nhà văn hóa thôn, đường giao thông nông thôn... Đến nay, 100% đường thôn đã được kiên cố và mở rộng, có rãnh nước thải 2 bên.

Nói về kinh nghiệm có được trong quá trình huy động nhân dân cùng thực hiện mục tiêu chung, ông Mai Văn Trường, bí thư chi bộ, kiêm trưởng thôn Bái Sơn cho hay, công tác tuyên truyền, thuyết phục của cán bộ, đảng viên, nhân dân có tầm quan trọng hàng đầu. Từ chi bộ đến các tổ chức đoàn thể trong thôn đều phải đồng thời vào cuộc, phải làm cho nhân dân hiểu được, xây dựng thôn NTM kiểu mẫu không trông chờ Nhà nước mà là việc làm của chính nhân dân. Trong quá trình xây dựng các tiêu chí, chúng tôi bàn bạc, đưa ra quy chế hoạt động, phân công rõ trách nhiệm cụ thể cho từng bộ phận, từng thành viên. Tất cả phải được thực hiện dân chủ, công khai minh bạch với sự tham gia của chính quần chúng nhân dân. Khi đó, chủ trương xã hội hóa nguồn lực đã được người dân hưởng ứng nhiệt tình, con em xa quê thành đạt và một số doanh nghiệp có tiềm lực cũng đã vào cuộc, ủng hộ xây dựng các công trình hạ tầng cơ sở theo những tiêu chí mới.

Cùng được lựa chọn làm điểm trong xây dựng thôn NTM kiểu mẫu, thôn 3, xã Xuân Giang cũng có những bước chuyển mình đáng ghi nhận. Những truyền thống văn hóa của vùng đất phát tích hai vua và trầm tích văn hóa ven dòng Chu giang ngàn đời cũng được phát triển, hòa quện vào đời sống hiện đại của người dân địa phương. Cùng với đó, những vựa lúa, cây trồng hàng hóa chuyên canh được chú trọng phát triển, đang góp phần nâng cao đời sống kinh tế người dân trong thôn.

Thành công từ 3 thôn NTM kiểu mẫu đầu tiên của tỉnh đã trở thành tiền đề, có nhiều kinh nghiệm quý để các thôn, làng khác trong tỉnh học tập, xây dựng những vùng quê phát triển toàn diện trong tương lai không xa.