Hướng tới kỷ niệm 990 năm Danh xưng Thanh Hóa - sự kiện ghi dấu ấn đặc biệt

Trong cuốn sách nổi tiếng “Thanh Hóa đẹp tươi”, học giả người Pháp H. Le Breton đã có một nhận xét hết sức sắc sảo: “Thanh Hóa, nơi diễn ra các bản anh hùng ca vĩ đại của lịch sử nước An Nam”.

Ảnh minh họa.

Quả thật trên hành trình dựng nước và giữ nước của dân tộc, xứ Thanh đã ghi những dấu ấn đặc biệt. Đây là nơi lưu giữ nhiều vết tích về người Việt cổ, nơi phát hiện ra nền văn hóa Đông Sơn rực rỡ, là vùng đất khởi nghiệp của nhiều triều đại phong kiến vang danh lịch sử, từ Tiền Lê, triều Hồ, triều Lê sơ, Lê Trung hưng đến triều Nguyễn, là đất “thang mộc” của các dòng chúa Nguyễn, chúa Trịnh, cũng là địa bàn trọng yếu, “phên dậu” của quốc gia. Những trầm tích xứ Thanh đã hun đúc cho con người nơi đây đức tính cần cù, sáng tạo, chịu thương, chịu khó trong lao động sản xuất; ham học hỏi, quý trọng nhân tài, dám nghĩ, dám làm, sống trung thực, nghĩa tình và rất mực thủy chung. Mảnh đất này cũng sinh ra nhiều anh hùng, hào kiệt, nhân tài, đó là Bà Triệu, Dương Đình Nghệ, Lê Hoàn, Lê Lợi, Nguyễn Hoàng, Trịnh Kiểm...; nhà sử học danh tiếng Lê Văn Hưu, tể tướng Nguyễn Quán Nho...

Trải qua rất nhiều biến cố của lịch sử, vùng đất Thanh Hóa khá ổn định, hầu như không có sự sáp nhập hay chia tách lớn, có những đóng góp mang dấu ấn lịch sử to lớn trong công cuộc đấu tranh dựng nước và giữ nước vĩ đại của dân tộc. Tuy nhiên, trên hành trình đi tìm thời điểm xuất hiện Danh xưng Thanh Hóa với tư cách là một đơn vị hành chính có từ bao giờ? Các nhà nghiên cứu lịch sử không khỏi bối rối bởi qua biến thiên của thời gian mà các dữ liệu lịch sử chưa đầy đủ, thiếu thống nhất, dẫn đến có nhiều ý kiến và quan điểm khác nhau.

Với quyết tâm của nhiều thế hệ lãnh đạo tỉnh, qua 3 cuộc hội thảo khoa học cấp ngành, cấp tỉnh, với sự tham gia của rất nhiều chuyên gia, nhà sử học, nhà nghiên cứu hàng đầu trong cả nước; tại cuộc Hội thảo khoa học về “Danh xưng Thanh Hóa” lần thứ 3 được tổ chức vào ngày 23-5-2017 đã có đầy đủ căn cứ khoa học và thực tiễn để khẳng định:

Năm 1029 là năm xuất hiện sớm nhất của Danh xưng Thanh Hóa với tư cách là đơn vị hành chính trực thuộc Trung ương.

Để nhấn mạnh ý nghĩa sâu sắc của sự kiện này, tại Kỳ họp thứ ba, HĐND tỉnh khóa XVII đã biểu quyết thông qua nghị quyết lấy năm 1029 là năm ra đời Danh xưng Thanh Hóa với tư cách là đơn vị hành chính trực thuộc Trung ương. Sự kiện này có ý nghĩa hết sức quan trọng, bởi không chỉ giúp cho nhiều thế hệ người dân Thanh Hóa trả lời được câu hỏi Danh xưng Thanh Hóa có từ bao giờ? mà còn thêm một lần nữa khẳng định bề dày truyền thống lịch sử hào hùng của mảnh đất xứ Thanh anh hùng và cách mạng. Đây cũng là nguồn cội sức mạnh, động lực tinh thần to lớn để Đảng bộ, chính quyền và mỗi người dân Thanh Hóa vượt qua khó khăn, thách thức, nỗ lực phấn đấu vươn lên, quyết tâm xây dựng quê hương Thanh Hóa ngày càng giàu đẹp, văn minh, sớm trở thành “Tỉnh kiểu mẫu” như sinh thời Bác Hồ kính yêu hằng mong muốn.

Nhằm tuyên truyền rộng rãi trong các tầng lớp nhân dân hiểu sâu sắc, trân trọng, tự hào về quá trình lịch sử lâu đời của tỉnh Thanh Hóa, thể hiện đạo lý uống nước nhớ nguồn đối với các thế hệ cha ông đã có công dựng nước và giữ nước, đồng thời góp phần nâng cao hình ảnh, vị thế của Thanh Hóa, Ban Thường vụ Tỉnh ủy đã giao UBND tỉnh phối hợp với Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy dự thảo kế hoạch tổ chức lễ kỷ niệm 990 năm Danh xưng Thanh Hóa với tư cách là đơn vị hành chính trực thuộc Trung ương. Xác định lễ kỷ niệm là sự kiện chính trị có ý nghĩa trọng đại của tỉnh, UBND tỉnh đã dự thảo nhiều nội dung hoạt động, với nhiều chuỗi sự kiện, được triển khai từ năm 2018, huy động các sở, ban, ngành, đoàn thể, cơ quan, địa phương, tổ chức, đơn vị, doanh nghiệp và đông đảo các tầng lớp nhân dân tham gia.

Theo đó, các hoạt động quy mô cấp tỉnh, bao gồm: Tổ chức Triển lãm “Thanh Hóa xưa và nay”; Cuộc thi tìm hiểu “Lịch sử tỉnh Thanh Hóa trải qua 990 năm hình thành và phát triển”; Lễ kỷ niệm 600 năm Khởi nghĩa Lam Sơn, 590 năm vua Lê Thái tổ đăng quang, tưởng niệm 585 năm ngày mất của Anh hùng dân tộc Lê Lợi và Lễ hội Lam Kinh năm 2018; Hội nghị Xúc tiến đầu tư tỉnh Thanh Hóa năm 2019; Cuộc thi Marathon quốc tế tại Thanh Hóa; Lễ kỷ niệm 990 năm Danh xưng Thanh Hóa.

Các hoạt động do các ban, sở, ngành, đoàn thể cấp tỉnh, các đơn vị, huyện, thị xã, thành phố trong tỉnh tổ chức là: Tu bổ, tôn tạo một số di tích lịch sử, văn hóa, cách mạng...; triển khai công tác tuyên truyền; tổ chức nói chuyện chuyên đề; tuyên truyền cổ động trực quan; Liên hoan văn nghệ quần chúng toàn tỉnh; triển khai khởi công, khánh thành các công trình, dự án cơ sở hạ tầng chào mừng kỷ niệm; thực hiện loạt phim tài liệu tuyên truyền sự kiện; tổ chức cuộc thi sáng tác ca khúc về Thanh Hóa; xuất bản một số cuốn sách về truyền thống lịch sử; tổ chức đúc Cao đỉnh; xây dựng và công diễn các vở diễn; tổ chức các lễ hội đền Đồng Cổ, Lễ hội Du lịch biển Sầm Sơn 2019, Hành trình kết nối các di sản Thanh Hóa - Quảng Nam; Khai mạc Liên hoan ẩm thực quốc tế; tổ chức công bố các tour du lịch gắn với các di sản văn hóa tiêu biểu Thanh Hóa... Tuần lễ kỷ niệm sẽ diễn ra cao điểm từ ngày 1-5-2019 đến 7-5-2019.

Để lễ kỷ niệm được tổ chức thành công, Ban Thường vụ Tỉnh ủy, UBND tỉnh đã chỉ đạo các sở, ban, ngành, địa phương, đơn vị được giao nhiệm vụ phải thực hiện tốt công tác chuẩn bị và tổ chức.

Tuy nhiên, trong những ngày vừa qua, một số tờ báo, trang thông tin điện tử thông tin chưa chính xác về dự thảo kế hoạch tổ chức lễ kỷ niệm 990 năm Danh xưng Thanh Hóa. Trả lời phỏng vấn phóng viên Báo Thanh Hóa vào chiều ngày 27-6-2018, đồng chí Phạm Đăng Quyền, Tỉnh ủy viên, Phó Chủ tịch UBND tỉnh, Phó trưởng Ban Thường trực Ban Tổ chức lễ kỷ niệm cho biết: Chủ trương của Ban Thường vụ Tỉnh ủy là các hoạt động trong dịp kỷ niệm phải thể hiện được các giá trị truyền thống tốt đẹp của cộng đồng các dân tộc xứ Thanh; làm rõ các đóng góp của Thanh Hóa trong công cuộc dựng nước và giữ nước của dân tộc; qua đó khơi dậy lòng tự hào của người dân Thanh Hóa đối với truyền thống lịch sử và mảnh đất xứ Thanh. Góp phần giới thiệu, quảng bá, xúc tiến du lịch xứ Thanh sâu rộng đến du khách trong nước và quốc tế. Đặc biệt, các hoạt động trong dịp kỷ niệm phải huy động được đông đảo các tầng lớp nhân dân tham gia và người dân phải là chủ thể để hưởng thụ các hoạt động đó. Trên tinh thần việc tổ chức phải thiết thực, ý nghĩa nhưng phải tiết kiệm và hiệu quả.

Đến thời điểm hiện nay, dự thảo kế hoạch tổ chức các hoạt động tiến tới kỷ niệm 990 năm Danh xưng Thanh Hóa và Lễ kỷ niệm 990 năm Danh xưng Thanh Hóa (1029 - 2019) đã được tập thể Ban Thường vụ Tỉnh ủy thảo luận, thống nhất và UBND tỉnh đang chỉ đạo các ngành, đơn vị liên quan hoàn thiện dự thảo kế hoạch và sẽ trình UBND tỉnh phê duyệt trong tháng 6-2018. Do nội dung kế hoạch chưa được phê duyệt, nên tỉnh chưa xem xét cụ thể về dự toán kinh phí tổ chức lễ kỷ niệm. Trên cơ sở nội dung kế hoạch được duyệt, các ngành, đơn vị, địa phương liên quan được giao chủ trì thực hiện nhiệm vụ tại kế hoạch được duyệt mới lập kế hoạch, dự toán kinh phí chi tiết của từng ngành, đơn vị để chủ động triển khai, thực hiện, trong đó phân định rõ nội dung nào ngân sách tỉnh hỗ trợ, nội dung nào thực hiện xã hội hóa và báo cáo theo quy định. Riêng kinh phí các hoạt động quy mô cấp tỉnh, giao Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch chủ trì, tổng hợp, gửi Sở Tài chính thẩm định, trong đó yêu cầu làm rõ phần kinh phí hỗ trợ từ ngân sách tỉnh cho những hoạt động chính và kinh phí xã hội hóa cho các hoạt động còn lại trong khuôn khổ lễ kỷ niệm; trên cơ sở đó liên ngành: Tài chính - Văn hóa, Thể thao và Du lịch mới thống nhất, trình UBND tỉnh xem xét, phê duyệt. Cho đến thời điểm này, UBND tỉnh chưa phê duyệt bất cứ khoản kinh phí nào liên quan đến hoạt động kỷ niệm 990 năm Danh xưng Thanh Hóa. Vì vậy, dư luận đang có nhiều ý kiến xung quanh dự toán kinh phí tổ chức Lễ kỷ niệm nói trên là chưa có cơ sở.