Cả làng bảo vệ rừng lim quý từ thời Pháp thuộc

Lim xanh Thanh Hóa là loài bản địa quý, cho chất lượng gỗ nổi tiếng cả nước nhưng bị khai thác quá mức nên hiện nay số lượng còn rất ít. Tuy nhiên, tại xã Cẩm Tú (Cẩm Thủy), một rừng lim xanh được trồng từ thời Pháp thuộc vẫn được người dân địa phương bảo vệ nghiêm ngặt, trở thành "báu vật".

Người dân các thôn: Thái Học và Bắc Sơn, xã Cẩm Tú coi những cây lim như báu vật, cùng nhau chăm sóc, bảo vệ.

Trên con đường liên huyện từ xã Cẩm Tú đi huyện Bá Thước, người đi đường không khỏi ngỡ ngàng và ấn tượng với những bóng cây cổ thụ vươn cành che rợp cả lối đi. Màu xanh thẫm của từng thảm lá, những cành cây vững chãi vươn rộng đang cho thấy sự trường tồn của từng “lão mộc”.

Chỉ cách mặt đường nhựa chưa đầy 10m, những gốc lim xù xì lớn nhỏ khác nhau ở triền dốc đang nói lên rằng, sự tiếp nối của các thế hệ cây ở đây vẫn liên tục như vòng quay của trời đất.

Xa xa trên các triền đồi, những “cụ” cây vươn mình hướng sáng, cao tới hàng chục mét, vượt hẳn màu xanh của thảm thực vật hỗn giao phía dưới. Những cây lim này có tuổi đời cả trăm năm, đường kính từ 1 đến 1,5m. Những cây còn lại cũng thuộc hàng cổ thụ, phần gốc từ 1 đến 2 người ôm.

Theo người dân ở đây truyền lại, rừng được trồng từ giai đoạn đầu thời Pháp thuộc.

Điều đáng nói, hầu như tất cả những rừng lim bản địa xứ Thanh trên địa bàn tỉnh đã bị đào tận gốc, trốc tận rễ từ hàng chục năm trước, họa hoằn mới sót lại một số cá thể cổ thụ. Đơn cử như rừng lim xã Xuân Hòa, huyện Như Xuân đã sạch bóng cây lim. Các quần thể lim cổ thụ tại Vườn Quốc gia Bến En trên địa bàn huyện Như Thanh cũng chỉ còn một số cá thể. Ngược lại, rừng lim cổ thụ tại xã Cẩm Tú này lại được bảo vệ nghiêm ngặt, nhiều năm qua số lượng cá thể cây không hề giảm, trong khi đó cây nhỏ vẫn lớn lên.

Những hàng thép gai quanh khu rừng là do Nhân dân địa phương tự vận động, bỏ tiền triển khai để chống lâm tặc xâm nhập khai thác trộm.

Thông tin từ UBND xã Cẩm Tú cho biết, rừng lim trải dài trên địa bàn 2 thôn Thái Học và Bắc Sơn, với tổng diện tích 42,5 ha, hiện có hơn 1.200 cá thể lim xanh, xen lẫn là hệ thống thực vật hỗn tạp tầng thấp.

Với một vài cá thể lim bị chết, chính quyền và người dân địa phương thống nhất vẫn phải giữ nguyên trạng chứ không cho khai thác tận thu. Đã bảo vệ là phải nghiêm, nếu cứ chết mà cho khai thác sẽ thành tiền lệ xấu.

Hằng năm, Hạt Kiểm lâm huyện Cẩm Thủy cùng với UBND xã Cẩm Tú đều tiến hành kiểm đếm, đánh dấu, nhất là những cây lớn phân bổ ngay gần ven đường. Nhiều năm qua, Chi bộ thôn Thái Học còn đưa việc bảo vệ rừng lim thành nhiệm vụ xuyên suốt, liên tục được quan tâm.

Ông Cao Văn Đường, người dân thôn Thái Học cho biết: Rừng được chia thành 9 khoảnh nhỏ để giao cho từng hộ và nhóm hộ nhận bảo vệ, chăm sóc. Gần như tuần nào chúng tôi cũng men theo lối mòn, tuần tra kiểm đếm số cây. Nếu thấy người lạ lân la gần khu đồi lim, người dân địa phương gọi điện báo lên xã và kiểm lâm địa bàn ngay. Trước đây, nhiều trường hợp khả nghi đến khu rừng nhưng vì người dân phát hiện nên bỏ đi. Nhiều năm qua các cá thể lim trong rừng vẫn được gìn giữ.

Lê Đồng