Giữ gìn giá trị cốt lõi của Tết Trung thu

Tổ chức Tết Trung thu như thế nào cho ý nghĩa, vừa thể hiện được giá trị cốt lõi của đêm hội trăng rằm truyền thống, vừa đáp ứng được nhu cầu sáng tạo và thụ hưởng của trẻ em, là việc chúng ta đã đề cập nhiều.

Thời gian gần đây cuộc sống có nhiều sự thay đổi khiến cho cách tổ chức Tết Trung thu truyền thống cũng thay đổi theo nhằm đáp ứng sự sáng tạo “không giới hạn” của người tổ chức. Nhưng như thế liệu có quá không, khi mà có cảm giác cách tổ chức trung thu ở một số nơi là vì “cuộc chơi” của người lớn nhiều hơn là đáp ứng nhu cầu của con trẻ.

Ký ức trung thu truyền thống, nhất là ở nhiều vùng thôn quê chính là hình ảnh lũ trẻ háo hức chờ đợi những thứ đồ chơi người lớn mua ở chợ làng hoặc tự tay làm. Nhiều gia đình chuẩn bị trước những xiên hạt bưởi phơi khô để làm pháo lửa, giấy màu để làm đèn kéo quân. Với những gia đình khá giả thì làm bánh dẻo, bánh nướng hình mặt trăng, chị Hằng, chú Cuội. Một không khí quây quần, tối tối lũ trẻ lại ngước trông trăng và đếm lịch. Tết Trung thu có phần giản đơn nhưng ý nghĩa, khiến lũ trẻ vui vầy, được sáng tạo...

Tết Trung thu xưa được một số nhà nghiên cứu văn hóa cho rằng gắn với tập quán của cư dân nông nghiệp, khi mùa màng thu hái xong thường ăn mừng cơm mới. Sau này trung thu mới trở thành tết của trẻ em, dịp để gia đình đoàn viên, cộng đồng quan tâm đến con trẻ nhiều hơn.

Có thể nói giá trị cốt lõi của Tết Trung thu truyền thống là sự tôn trọng thiên nhiên, được ví là “tết đón trăng”, người lớn bố trí không gian để trẻ được hòa mình vào và cảm nhận rõ thiên nhiên có mối quan hệ mật thiết như thế nào với con người. Điều này đòi hỏi khi tổ chức phải có hình thức phù hợp, không lệ thuộc vào hình thức sân khấu hóa hoặc biến thể quá mức trò chơi truyền thống.

Thế nhưng sự quá đà trong cách tổ chức của một bộ phận người lớn khiến nhiều nội dung của “tết trông trăng” đã bị lệch lạc, biến tướng. Nhiều khu dân cư lạm dụng vận động kinh phí để làm những con vật và đèn điện cỡ đại, thuê xe, trang phục nhằm thể hiện sự “chơi trội” của mình. Nhiều đội múa lân sư chặn xe trên đường hoặc vào nhà dân xin tiền, không được thì quậy phá.

Yêu cầu trả lại giá trị cốt lõi của Tết Trung thu, hướng tới những chủ thể thực sự của nó đã trở thành vấn đề được đề cập đến. Nhiều địa phương ban hành văn bản chỉ đạo lập lại trật tự trong việc vui chơi đêm trung thu đảm bảo trang trọng, an ninh, an toàn. Trong đó phải kể đến việc UBND TP Thanh Hóa chỉ đạo không tổ chức diễu hành xe kéo, xe đẩy con giống và đèn cỡ lớn trên phố, các khu dân cư chỉ tổ chức hoạt động vui chơi trong phạm vi của mình.

Không còn cảnh “con gà tức nhau tiếng gáy” trong đêm trung thu, con trẻ cũng không còn bị cuốn vào việc hơn thua của người lớn nữa.

Cùng với đó, giá trị truyền thống trong các vật dụng phục vụ cho Tết Trung thu cũng được các làng nghề, cơ sở sản xuất chú ý nhiều hơn. Trên thị trường bày bán con giống, đèn ông sao, đèn kéo quân truyền thống kích cỡ vừa phải, những loại bánh nướng, bánh dẻo kiểu dáng gần gũi với đời sống. Đồ chơi bạo lực nhập khẩu từ Trung Quốc được kiểm soát, ngăn chặn.

Sự quan tâm đến con trẻ còn thể hiện ở việc nhiều gia đình nấu các món ăn truyền thống, dành không gian ấm cúng đúng nghĩa cho trẻ trong đêm trung thu. Nhiều cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp, tổ chức xã hội đẩy mạnh thực hiện các hoạt động nhân ái hướng về trẻ em nghèo, có hoàn cảnh khó khăn ở vùng sông nước, trẻ em vùng thiên tai, động viên các em bước vào năm học mới.

Sự thiết thực và ý nghĩa trong chăm sóc trẻ em đã, đang được quan tâm hơn, nhất là vào dịp trung thu. Giá trị cốt lõi của “tết trông trăng” đã được cụ thể bằng những việc làm giàu tính nhân văn, nhân ái. Vấn đề đặt ra là các cơ quan chức năng và mỗi gia đình phải tiếp nối và giữ gìn giá trị ấy, không để lối sống thực dụng xâm chiếm, để điều tốt đẹp trong dịp Tết Trung thu tiếp tục được nhân lên.

Lam Vũ