Xây dựng thương hiệu cho sản phẩm gạo

Thanh Hóa là một trong những tỉnh sản xuất nông nghiệp trọng điểm của vùng Bắc Trung bộ, với tổng diện tích sản xuất lúa mỗi năm đạt gần 240.000 ha, sản lượng từ 1,3 đến 1,4 triệu tấn/năm, sản lượng gạo đạt 900.000 tấn. Giá trị sản xuất lúa gạo năm 2020 ước đạt 7.100 tỷ đồng, chiếm 52% giá trị sản xuất ngành trồng trọt. Với vùng nguyên liệu dồi dào, phong phú về chủng loại, thế nhưng giai đoạn trước, trên địa bàn tỉnh gần như chưa xây dựng được một sản phẩm gạo mang thương hiệu đặc trưng của tỉnh. Do đó, giá trị trong sản xuất lúa gạo còn thấp, chưa tương xứng với tiềm năng.

Quy trình đóng gói sản phẩm gạo nếp cái hoa vàng Quý Hương, tại Nhà máy chế biến lúa gạo của Công ty CP Thương mại Sao Khuê.

Nguyên nhân của hạn chế này là do diện tích đất sản xuất lúa tuy lớn song còn manh mún, nhỏ lẻ; việc áp dụng cơ giới hóa, tiến bộ khoa học - kỹ thuật vào sản xuất gặp nhiều khó khăn, nhất là ở các địa phương miền núi. Thiếu sự liên kết trong tổ chức sản xuất, chế biến, tiêu thụ sản phẩm; thu hút doanh nghiệp trong và ngoài nước đầu tư vào sản xuất, chế biến còn hạn chế. Việc xây dựng thương hiệu cho sản phẩm lúa gạo chưa được các cấp chính quyền và bà con nông dân quan tâm.

Nhận thấy được những vấn đề hạn chế trong sản xuất lúa gạo trên địa bàn tỉnh, để nâng cao giá trị, hiệu quả kinh tế cho sản phẩm lúa gạo của tỉnh, những năm gần đây, ngành nông nghiệp và chính quyền các địa phương đã và đang tập trung thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp để “nâng tầm” cho sản phẩm gạo, trong đó chú trọng đến giải pháp xây dựng thương hiệu cho sản phẩm gạo.

Theo đó, ngành nông nghiệp và chính quyền các địa phương đã đẩy mạnh phát triển các vùng sản xuất lúa năng suất, chất lượng, hiệu quả cao, quy mô lớn. Nghiên cứu, lựa chọn các giống lúa sản xuất ra gạo thương phẩm có giá trị cao, phù hợp với thị hiếu, nhu cầu của thị trường. Tăng cường ứng dụng các biện pháp kỹ thuật canh tác lúa tiên tiến theo quy trình cải tiến SRI, quản lý dịch hại tổng hợp, quản lý cây trồng tổng hợp, quản lý nước tưới theo phương thức nông - lộ - phơi, sản xuất lúa chất lượng cao theo hướng VietGAP, nhằm nâng cao năng suất, chất lượng và giảm giá thành sản xuất; đồng thời, đẩy mạnh thực hiện việc truy xuất nguồn gốc theo chuỗi giá trị sản phẩm, bảo đảm an toàn vệ sinh thực phẩm và thương hiệu gạo trên thị trường. Tiếp tục nghiên cứu, cải tiến, ứng dụng cơ giới hóa đồng bộ trong sản xuất lúa. Khuyến khích, hỗ trợ các doanh nghiệp đầu tư xây dựng nhà máy sản xuất và chế biến lúa gạo để thu mua lúa, sấy lúa, chế biến, dự trữ và xuất khẩu gạo nhằm giảm thất thoát, nâng cao chất lượng và hiệu quả sản xuất. Cùng với đó, lồng ghép các chương trình, dự án để tổ chức chiến lược quảng bá, giới thiệu các sản phẩm lúa gạo của Thanh Hóa trên website, phương tiện truyền thông, tổ chức các chương trình xúc tiến thương mại.

Thực hiện các giải pháp đẩy mạnh xây dựng thương hiệu gạo của tỉnh, hiện toàn tỉnh đã thu hút được 5 doanh nghiệp chế biến gạo, gồm: Công ty CP Thương mại Sao Khuê, Công ty CP Mía đường Lam Sơn, Công ty TNHH Nông sản An Thành Phong, Công ty TNHH Giống cây trồng Bắc Trung bộ, Công ty TNHH Lương thực Thuần Dũng, với tổng công suất chế biến khoảng 235.000 tấn/năm. Có 1 nhà máy chế biến sữa gạo lứt giàu protein, công suất chế biến 120 triệu hộp 250ml/năm của Công ty CP Mía đường Lam Sơn. Ngoài ra, còn có 6.829 cơ sở xay xát; 1.481 hộ và 18 cơ sở chế biến bún, miến, bánh, mì khô... phân bố khắp các huyện trong tỉnh. Sản phẩm lúa gạo trên địa bàn tỉnh được chế biến của các doanh nghiệp đều thông qua theo quy trình xay xát khép kín, để cho ra thị trường các sản phẩm gạo chất lượng cao, gạo thơm, gạo hữu cơ, gạo đặc sản. Hiện, có tới 90% sản phẩm lúa gạo đang được tiêu thụ tại thị trường nội địa, còn 10% lượng gạo thơm, gạo chất lượng cao được xuất khẩu qua đường tiểu ngạch sang thị trường các nước: Trung Quốc, Philippines, Indonesia, Malaysia...

Các sản phẩm gạo có thương hiệu của Công ty CP Thương mại Sao Khuê được giới thiệu đến người tiêu dùng.

Thông qua thực hiện các giải pháp xây dựng thương hiệu gạo, toàn tỉnh đã có 2 sản phẩm, gồm: gạo nếp cái hoa vàng Gia Miêu Ngoại Trang của HTX dịch vụ nông nghiệp Hà Long, xã Hà Long, huyện Hà Trung; sản phẩm gạo sạch Hương Quê của HTX dịch vụ nông nghiệp Trường Sơn, xã Trường Sơn, huyện Nông Cống được xếp hạng sản phẩm OCOP cấp tỉnh 3 sao. Có 2 sản phẩm gạo Hương Thanh 2 của Công ty CP Thương mại Sao Khuê, xã Đông Hoàng, huyện Đông Sơn; gạo nếp cau Lộc Thịnh của HTX nông nghiệp và dịch vụ xã Vĩnh Thịnh, huyện Vĩnh Lộc, được xếp hạng sản phẩm OCOP cấp tỉnh 4 sao. Có 3 sản phẩm, gồm: gạo nếp cái hoa vàng Quý Hương, gạo Hương Thanh, gạo Ngọc Phố của Công ty CP Thương mại Sao Khuê được công nhận danh hiệu Thương hiệu Vàng nông nghiệp Việt Nam. Bên cạnh đó, còn có các sản phẩm được chế biến từ lúa, gạo được xác lập quyền sở hữu trí tuệ đối với sản phẩm, như: miến gạo Thăng Long, xã Thăng Long, huyện Nông Cống; bánh lá răng bừa, xã Xuân Lập, huyện Thọ Xuân.

Điều đáng nói hơn, trong quá trình xây dựng thương hiệu cho các sản phẩm gạo, các đơn vị đã xây dựng được hệ thống sản xuất theo chuỗi và quy trình sản xuất khoa học tiến bộ, đúng tiêu chuẩn. Điển hình như sản phẩm gạo sạch Hương Quê của HTX dịch vụ nông nghiệp Trường Sơn, với 126 ha vùng nguyên liệu và tham gia sản xuất của hơn 600 hộ dân của 2 xã Trường Sơn và Tượng Văn (Nông Cống) và toàn bộ quy trình sản xuất được kiểm soát từ khâu đầu vào đến khi thu hoạch. Sản lượng lúa được HTX dịch vụ nông nghiệp đứng ra làm đầu mối để tiêu thụ. Trong quy trình sản xuất này, ngoài sự giám sát của Chi cục Quản lý chất lượng nông, lâm, thủy sản, các hộ sản xuất còn được chính quyền xã và chính các hộ giám sát lẫn nhau để bảo đảm chất lượng sản phẩm. Do được áp dụng các khâu kiểm soát nghiêm ngặt nên sản phẩm gạo Hương Quê luôn bảo đảm được các tiêu chí về chất lượng, an toàn thực phẩm và được người tiêu dùng đón nhận.

Bài và ảnh: Tiến Xuân