Lời gọi mời ở Nà Đang

Điểm trường mầm non được xây dựng kiên cố và có điện phục vụ cho việc học tập của các em học sinh bản Đà Nang.

Trước đây, bản Nà Đang được mệnh danh là “ốc đảo” giữa đại ngàn bởi người dân sống trong cảnh không có điện lưới quốc gia, không nước sạch sinh hoạt và đường nối từ bản với trung tâm xã thực chất chỉ là lối mòn xuyên rừng với những cung đường thăm thẳm, những thác, ghềnh nước chảy cuồn cuộn. Vậy mà giờ đây, Nà Đang như thay da đổi thịt, là lời gọi mời về một tiềm năng du lịch cộng đồng mới với những du khách phương xa.

Từ địa danh “nhiều không”...

Bản Nà Đang với 100% đồng bào dân tộc Thái nằm lọt thỏm giữa những cánh rừng phòng hộ sông Lò như một ốc đảo riêng biệt, cách trung tâm xã Lâm Phú (Lang Chánh) 15km. Trước đây, để vào được bản, người dân phải mất 2 tiếng đi xe máy, nếu đi bộ từ mờ sáng, khi sương mù tựa như một làn tóc mây bao phủ những cánh rừng thì phải đến khi mặt trời lên quá đỉnh đầu mới có thể đặt chân tới Nà Đang. Cô cán bộ văn hóa xã, người đồng hành cùng chúng tôi trong chuyến đi này quay sang cười và nói rằng: “Cách đây một vài năm thôi, các anh chị muốn vào Nà Đang sau ngày mưa thì lốp xe phải bọc xích, nếu không đường trơn không đi được đâu, đi đường phải hết sức cẩn thận. Nhiều hôm em muốn vào bản chỉ dám ngồi sau xe của các anh cán bộ kiểm lâm, những người có tay lái “lụa” mới vượt qua được những cung đường ngoằn ngoèo”.

Chị Lò Thị Nhất bên chiếc máy xát gạo mua từ nguồn vốn vay ưu đãi của Nhà nước.

Khoảng 10 năm trước, nói tới Nà Đang là nghĩ ngay đến sự đói nghèo, vất vả, ngành nghề chính là làm ruộng, sản xuất nông nghiệp manh mún, chưa áp dụng tiến bộ khoa học - kỹ thuật, chủ yếu là tự cung tự cấp nên cái đói, cái nghèo luôn bủa vây. Giao thông khó khăn, lại không có điện, nên cuộc sống của bà con Nà Đang hết sức cực nhọc. Diện tích đất tự nhiên của bản chỉ có 29,5 ha; trong đó 14 ha diện tích lúa rẫy năng suất rất thấp. Sự học của các cháu ở đây cũng không khá khẩm hơn, học sinh điểm trường mầm non không có phòng học, phải học nhờ của điểm trường tiểu học. Người dân hầu như sống biệt lập với thế giới bên ngoài, nên được mệnh danh là vùng đất nhiều không: Không điện, không đường, không nước sạch... Sóng điện thoại không có, mỗi khi cần thông tin, cán bộ lại phải chờ người trong bản đi liên hệ giúp. Khổ nhất là trong bản có người ốm đau vào ngày mưa gió, không ít trường hợp nguy hiểm đến tính mạng vì không thể kịp thời đưa đến bệnh viện. Thời đó, Nà Đang là bản khó khăn nhất huyện Lang Chánh.

Lời mời gọi về một tiềm năng du lịch cộng đồng mới

Tất cả câu chuyện đã lùi về quá khứ, mơ ước về tuyến đường nối liền bản ra xã của người dân Nà Đang đã thành hiện thực. Từ trung tâm xã Lâm Phú đến bản Nà Đang giờ chỉ mất hơn 30 phút. Đó là nhờ các cấp ủy đảng, chính quyền từ huyện đến xã cùng vào cuộc tìm giải pháp để đưa Nà Đang vươn lên thoát nghèo, tận dụng các nguồn lực hỗ trợ từ bên ngoài để đầu tư xây dựng đường bê tông kiên cố. Dẫn chúng tôi thăm một vòng quanh bản, Anh Luyên, phó bản không ngớt lời nói về sự đổi thay nơi đây: Trước đây đường vào bản nhỏ hẹp, vận chuyển vật liệu rất khó khăn, giá cước cao. Để xây một ngôi nhà cần vật liệu xây dựng, bà con người Thái phải chịu phí vận chuyển đắt đỏ. Trong khi đó, người dân có sản phẩm lại khó tiêu thụ vì không có phương tiện vận chuyển ra ngoài. Đến năm 2018, hơn 5km đường vào bản được đầu tư xây dựng, Nà Đang không còn bị cô lập như trước, bà con có điều kiện để phát triển kinh tế. Hiện tại Nà Đang có 53 hộ dân tộc Thái với 252 nhân khẩu. Trong đó có 22 hộ nghèo, 28 hộ cận nghèo. Thu nhập bình quân đạt 15 triệu/người/năm.

Bản Nà Đang nằm lọt thỏm giữa những cánh rừng phòng hộ, địa thế không mấy bằng phẳng, nhưng đó lại chính là yếu tố tạo nên vẻ đẹp riêng. Núi non xứ này tựa những ngón tay chĩa lên trời, cây cối ngát xanh. Từ trục đường chính chạy qua bản, dẫn vào những ngôi nhà sàn mang đặc trưng của người dân tộc Thái là những cánh ruộng bậc thang xanh mướt tạo nên khung cảnh đẹp, lãng mạn. Cánh đồng Nà Đang được tưới tắm nên tươi tốt, giúp người dân nơi đây đã có đủ cái ăn, không còn rơi vào cảnh túng thiếu, bà con có điều kiện mua sắm các trang thiết bị phục vụ cho sản xuất. Nhìn những vạt lúa đang thì con gái mơn mởn xanh giữa đại ngàn núi rừng thể hiện cho sự no ấm hiện diện khắp bản làng, trong tôi dâng lên một cảm xúc bồi hồi. Tôi hỏi năng suất lúa ở đây thế nào, chị Lò Thị Nhất – một người dân bản Nà Đang cho biết: “Ruộng tốt, nhưng trước đây lương thực chỉ làm đủ ăn, không mấy nhà dư giả. Vài năm trở lại đây, nhờ thực hiện chủ trương chuyển đổi cơ cấu giống cây trồng, trước tiên là thay giống lúa cũ bằng giống lúa lai nên năng suất, sản lượng tăng vọt. Các hộ gia đình đều có lúa dư thừa để bán hoặc phát triển chăn nuôi để nâng cao thu nhập”.

Song song với đầu tư đường giao thông giúp Nà Đang kết nối, giao thương thuận lợi, thì việc mang điện lưới về bản cũng được chính quyền đặc biệt quan tâm. Mải mê ngắm nhìn ánh mắt trong veo và hồn nhiên của những cô bé, cậu bé tại điểm trường mầm non Nà Đang vui đùa dưới ánh sáng điện lung linh, tôi giật mình khi cô giáo Hà Thị Sợi khẩy tay tôi cùng giọng nói phấn khích: “Nhà báo ngạc nhiên lắm phải không? Bà con dân bản có tivi xem để biết tin tức mọi miền; có đường ô tô đi vào tận ngõ, có trường cho trẻ em vui chơi, học hành đó là nhờ các chính sách của Đảng và Nhà nước. Những năm qua, Nhà nước đã quan tâm đầu tư làm đường giao thông từ trung tâm xã vào đến thôn, bản, kéo điện lưới, tạo điều kiện cho đồng bào sản xuất, góp phần tạo nên diện mạo trù phú cho mảnh đất này”. Khi đã có của ăn của để, bà con bản Nà Đang có điều kiện xây dựng nhà cửa khang trang, kiên cố hơn. Các tuyến đường nội bản đã được đổ bê tông, thuận tiện và an toàn cho việc đi lại, góp phần tạo cảnh quan làng bản sạch đẹp. Đồng thời, khi không còn phải lo đến cái ăn, bà con người Thái nơi đây có thời gian chăm lo việc bảo tồn bản sắc văn hóa truyền thống.

Về định hướng tương lai, thực hiện QĐ 3230/QĐ-UBND ngày 28-9-2017 của UBND tỉnh về phê duyệt phương án quản lý, sử dụng diện tích rừng chuyển đổi sau rà soát, điều chỉnh quy hoạch ba loại rừng tỉnh Thanh Hóa giai đoạn 2016-2025, UBND huyện Lang Chánh đang chỉ đạo các phòng chức năng phối hợp với Ban Quản lý rừng phòng hộ sông Lò bàn giao 217,12 ha rừng chuyển đổi từ rừng phòng hộ sang rừng sản xuất để nhân dân bảo vệ, nhận khoán để cải thiện cuộc sống, nâng cao thu nhập.

Nói thêm về chủ trương phát triển du lịch của Nà Đang trong tương lai, ông Nguyễn Xuân Hồng, Chủ tịch UBND huyện Lang Chánh cho biết: Do khí hậu mát mẻ, độ cao 1.250m so với mực nước biển, có nhiều thác nước tự nhiên đẹp như thác Sao Ba, thác Rồng, có rừng phòng hộ với động, thực vật phong phú, 100% là người dân tộc Thái, chính vì thế Nà Đang có tiềm năng về phát triển du lịch cộng đồng. Đặc biệt hiện nay có đường bê tông, có điện lưới quốc gia, đời sống nhân dân phát triển hơn nên huyện có định hướng phát triển bản Nà Đang thành bản du lịch cộng đồng gắn với sinh thái rừng phòng hộ. Huyện sẽ tiếp tục lồng ghép nguồn vốn từ các chương trình, kêu gọi sự tài trợ của doanh nghiệp và phát huy nội lực để hoàn thiện hệ thống cơ sở hạ tầng còn nhiều khó khăn như Nà Đang. Đặc biệt tìm giải pháp mang tính đột phá, có phương án khai thác tiềm năng, thế mạnh của Nà Đang để nơi đây thoát nghèo và là điểm đến hứa hẹn cho nhiều du khách.

Chiều muộn, sương mù đã bắt đầu giăng trắng. Nà Đang hôm nay đã khoác lên mình tấm áo mới, ánh điện lấp lánh khắp bản làng. Vẫn biết, còn rất nhiều khó khăn, nhưng tin rằng với sự chung tay của cấp ủy đảng, chính quyền, trong tương lai không xa, Nà Đang sẽ đẩy được cái đói, xóa được cái nghèo, tiến tới xây dựng Nà Đang trở thành điểm du lịch lý tưởng.

Vân Anh